Door Meike Bergwerff - Berend Froeling heeft als mantelzorger veel gehad aan de module ‘Wat betekent zorgen voor een ander?’, die hem werd aanbevolen door een therapeut. Hij wil vertellen over zijn ervaringen, in de hoop dat het andere mantelzorgers helpt.
Het begon anderhalf jaar geleden. De partner van Berend Froeling kwam in een crisis terecht die hem en het gezin met drie jonge kinderen overviel. “Ze werd opgenomen en dat is als gezin natuurlijk heel heftig. Ik probeerde haar op een zo goed mogelijke manier te ondersteunen.” Maar Froeling merkte dat hij bij het overeind houden van zijn gezin en partner zichzelf vergat. “Je bent de hulpverlening aan het aansturen, je bent er voor je partner en de kinderen, thuis moet alles zo goed mogelijk verlopen. Daarnaast was ik nog aan het werk. Ik merkte dat ik zelf ook ondersteuning nodig had.”
‘Ik kan dankzij deze module beter grenzen stellen als mantelzorger’
Het traject waarin zijn partner terechtkwam, betrok niet het gezin in de behandeling. Iets wat Froeling een gemiste kans vindt. “Daarom ben ik zelf naar de huisarts gegaan om naar mogelijkheden te vragen. Ik kwam eerst terecht bij de POH-GGZ, maar dat was niet waar ik moest zijn. Bovendien kwam ik voor meer passende hulp op wachtlijsten terecht en moest ik maanden wachten.” Via zijn werk in de zorg kwam hij terecht bij een psychotherapeut. “Zij begon over de module ‘Wat betekent zorgen voor een ander? (hiervoor: betrokken omgeving)’. Ik was sceptisch en dacht: is zo’n module niet te algemeen? Heb ik daar iets aan? Maar tot mijn verrassing bracht het me heel veel.”
Hulp bij overbelasting van mantelzorgers
De module is bedoeld om mantelzorgers kennis en vaardigheden te laten ontwikkelen die ze kunnen inzetten als zij dreigen te worden overbelast. Zo leren mantelzorgers hoe ze meer balans kunnen aanbrengen in de zorg voor de ander en zichzelf. De module benadrukt ook dat het soms moeilijk is om die balans te behouden. Onderwerpen als draagkracht, communicatie, grenzen aangeven en negatieve denkpatronen komen aan bod. Er staan video’s van ervaringsdeskundigen in en diverse helpende oefeningen.
Froeling begon aan de module met wat begeleiding, maar besloot deze uiteindelijk zelf door te lopen. “In dat halfjaar deed ik soms een stukje en legde ik het weer weg. De module droeg het meeste bij aan mijn eigen herstel. Daardoor kon ik er thuis meer zijn voor mijn partner en kinderen.” Het verraste de vader. “Aan de ene kant is er de ziekte van je partner, aan de andere kant moet je nadenken over hoe je met dingen omgaat en gaat het om de balans tussen draagkracht en -last.” Die balans vinden, dat had Froeling nooit geleerd. “Ik was altijd aan het zorgen voor de ander, ook in mijn eigen werk in de hulpverlening.”
Elke keer als hij de module erbij pakte, dan voelde het alsof dat onderwerp precies over hem ging, over wat er op dat moment in het gezin speelde. “Dat is dan gek om te merken. De module is vooraf gemaakt, maar lijkt te passen bij je situatie.” Met name de verhalen van ervaringsdeskundigen hielpen Froeling. “Sommige verhalen zijn heel herkenbaar, anderen minder. Maar alle video’s laten je zien hoe je eerst goed voor jezelf moet zorgen voordat je voor een ander kan zorgen. De verhalen raakten me, omdat ze uit hun hart komen.” Soms herkende hij situaties of hoorde hij hoe er met bepaalde situaties werd omgegaan. “Deze mensen hebben een echt verhaal.”
Grip op gevoelens
Een van de opdrachten draait rondom grip krijgen op gedachten en gevoelens, legt Froeling uit. “Met behulp van een schema vul je dan in wat de situatie is, welk gevoel je daarbij hebt en welke gedachten erbij komen kijken. Vervolgens moet je je afvragen of dat ook reële gedachten zijn. Bijvoorbeeld: ik ben thuis even iets voor mezelf aan het doen en de kinderen zitten op de iPad. Dan voel ik me schuldig omdat ik eigenlijk vind dat ik iets met de kinderen moet gaan doen. Maar ik heb door die opdracht geleerd dat ik soms ook even voor mezelf mag kiezen, zonder me schuldig te hoeven voelen.”
Een screenshot uit de module
Daarnaast leer je meer over hoe je ‘nee’ kan zeggen, of hoe je bepaalde situaties aan kan pakken. “Als ik dat nu teruglees dan klinkt het logisch, maar op dat moment overzie je het niet altijd.” Zo maakte het hoofdstuk over grenzen stellen indruk. “Je moet in het begin opschrijven wat voor rollen je hebt. Ik ben vader, partner, mantelzorger en ook nog hulpverlener en collega. Later realiseerde ik me dat ik in de eerste plaats die eerste drie dingen ben, die andere twee zijn minder belangrijk. Ik hoef niet ook alles op het werk te doen. Die dingen leer je gaandeweg en dat maakt alles wat concreter.”
Inzichten voor mantelzorgers
De module bracht Froeling ook inzichten in zijn werk als hulpverlener voor mensen met dementie en hun omgeving. “Het voelt soms alsof ik nu zelf aan de andere kant van de tafel zit. Ik heb nu zelf ervaren hoe het proces verloopt. Daardoor heb ik nu nog meer respect en begrip voor mensen in zo’n situatie. Ik kan beter invoelen hoe dat is en er op inspelen.”
Behalve het volgen van ‘Betrokken omgeving’ is Froeling ook naar een groep gegaan die draait rondom schematherapie, waar wordt gekeken waarom je dingen op een bepaalde manier doet. “Dit paste daar goed bij. Het was eerst een grote puzzeldoos maar uiteindelijk vielen allerlei stukken op hun plek. Door ervaring, de groep, de module en steun op het werk.”
'Ik kan mijn partner niet helpen, maar ik kan haar wel steunen en troosten.'
Inmiddels heeft Froeling de module helemaal afgerond en raadt hij andere mantelzorgers aan dat ook te doen. “Ik vond het bijzonder hoe raak deze module was in mijn persoonlijke situatie. Wat helpt is dat je zelf aan de slag gaat. Je schrijft dingen op, maakt opdrachten. Het wordt je eigen proces. Het heeft mij enorm geholpen.” De vader van drie heeft het gevoel dat hij meer grip heeft op zichzelf. “Dat heb ik geleerd met vallen en opstaan. Ik kan mijn partner niet helpen, maar ik kan haar wel steunen en troosten.”
Wat hem het meeste hielp was de ervaring en het besef dat goed zorgen voor een ander écht begint bij goed zorgen voor jezelf. “Je doorloopt allebei je eigen proces en dat kan je niet voor de ander doen, hoe graag je dat ook zou willen. Ik leerde beter voor mijzelf te zorgen en het proces van mijn partner bij haar te laten. Door bewust de touwtjes los te laten en ook risico’s te accepteren. Ik kwam meer tot rust en kan er beter voor mijn partner en onze kinderen zijn. Dat is nu het doel.”
Meer weten?
Bekijk hier de informatiepagina van 'Wat betekent zorgen voor een ander?'. Of bekijk alle interventies in het thema 'Zorgen voor anderen'.
- Ben je hulpverlener en zou je Wat betekent zorgen voor een ander? ook zelf willen inzetten, maar heb je de module nog niet in je catalogus? Neem dan contact op met de contactpersoon ehealth in jouw organisatie.
- Ben je mantelzorger en zou je daar net als Berend wel wat ondersteuning bij willen gebruiken? Neem dan contact op met je hulpverlener of vraag naar informatie bij de hulpverlener van je naaste.
Het is daarnaast ook mogelijk om 'Betrokken omgeving' als zelfhulp te volgen via de website van GGZ Noord-Holland Noord. Zij bieden de module als zelfhulp aan zowel familieleden van mensen die bij deze instelling in behandeling zijn als andere naastbetrokkenen: https://www.ggz-nhn.nl/betrokkenomgeving