Ehealth krijgt ook in de revalidatiezorg steeds meer voet aan de grond. Heliomare is één van de koplopers. Marthe Ford en Michelle Bertelkamp vertellen over hoe zij met ehealth werken en hoe dit de revalidatiezorg beïnvloedt.
Achttien jaar werkt klinisch neuropsycholoog Marthe Ford nu in de revalidatiezorg. Onlangs promoveerde ze met een RCT (trial onderzoek) naar een slaapmodule voor NAH-patiënten. Haar collega Michelle Bertelkamp, GZ-psycholoog en in opleiding tot klinisch neuropsycholoog, werkt momenteel aan een pilotstudie naar de nieuwe module ‘NAH en omgaan met beperkte belastbaarheid’.
Marthe Ford en Michelle Bertelkamp
Ford is de contactpersoon voor ehealth binnen Heliomare. “Ik vond het meteen heel leuk en werd vooral enthousiast van de psycho-educaties die we konden maken. Het grote voordeel van een online module is dat je één keer goed nadenkt over welke informatie je wilt geven en wat je wilt vertellen, om daarmee vervolgens een grote groep te bereiken. Dat is voor mij waar ehealth verschil kan maken.”
De psycho-educatie kan zonder begeleiding worden gedaan (zelfhulp) en wordt ook gebruikt om een deel van de wachttijd te overbruggen, vertelt Ford. “Cliënten kunnen in hun eigen tijd gaan lezen en alvast vragen beantwoorden die bij start van de behandeling aan bod komen. Ook tijdens de behandeling maken we veel gebruik van modules en dagboeken. Voordat ik de revalidanten zie, heb ik dan al heel veel informatie van ze. Bijvoorbeeld uit de dagboeken die ze bijhouden. Ook bij cliënten met geheugenproblemen zijn de dagboeken nuttig, zo krijgen we een beter beeld van hoe het gaat in de tussenliggende periode.”
Collega Michelle Bertelkamp is in 2018 bij Heliomare komen werken, toen ehealth al gebruikt werd. Ze heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de module ‘NAH en vermoeidheid’ en gaat nu onderzoek doen naar de effectiviteit en gebruiksvriendelijkheid hiervan. “Mijn vorige werkgever deed nog niet zoveel met ehealth, maar ik werd al snel enthousiast van het blended werken toen ik bij Heliomare kwam. Ik zie heel veel voordelen.”
Persoonlijker maken
Bij de invulling van de modules spelen de verhalen van mensen een grote rol, vertellen de twee. “Als je zelfhulpmodules volgt en (nog) geen gesprekken hebt, dan kan ehealth wat onpersoonlijk gaan aanvoelen”, aldus Ford. “We hebben daarom de hulp van revalidanten ingeroepen en casuïstiek toegevoegd aan de module. Hierdoor lezen mensen over de ervaringen van anderen, die vaak erg overeenkomen met hun eigen ervaring. Dat kan helpen om het persoonlijker te maken.”
Er wordt regelmatig geanalyseerd welke modules eventueel van toevoeging kunnen zijn aan de behandelingen bij Heliomare, vertelt Ford. “Voor de module ‘Omgaan met beperkte belastbaarheid’ keken we naar een groepsbehandeling die goed bevalt en die evidence based is. We hebben samen met de ontwikkelaar van de groepsmodule, Aglaia Zedlitz, ons afgevraagd hoe we deze behandeling online kunnen aanbieden. Met als voordeel dat ook meer mensen van die behandeling kunnen profiteren.” Uit een enquête onder revalidatiepsychologen kwam ook naar voren dat meerdere collega’s in het land graag een online versie van deze behandeling zouden willen hebben. “Ik ga me nu verdiepen in de effectiviteit en gebruiksvriendelijkheid van de module ‘Omgaan met beperkte belastbaarheid na NAH’”, vertelt Bertelkamp.
Twee onderzoeken
“We hebben de online groepsbehandeling samen met de Aglaia Zedlitz, LUMC, geschreven, met oefeningen en casuïstiek erin verwerkt. Momenteel zitten we in de testfase voor het finetunen van de module.”
In deze testfase hebben de ontwikkelaars ook feedback van deelnemende revalidanten en behandelaren gevraagd over de module. Welke aspecten waren helder en wat niet, wat kan er beter, etc. Deze informatie gebruikten ze voor een verbeteringsronde. “We kregen positieve reacties”, vertelt Bertelkamp. “Mensen vonden het zinnig om kritisch mee te mogen denken over de inhoudelijke invulling en ervoeren dit heel positief.”
Eraan wennen
Over het algemeen reageren de revalidanten positief op de online modules, al is het enthousiasme wel gegroeid, vertellen beiden. “In de beginfase merkten we dat we zelf heel trots waren op ons online behandelaanbod, waar revalidanten dit heel vanzelfsprekend leken te vinden. Het waren vooral de behandelaars die eraan moesten wennen”, aldus Ford. Cliënten willen vooral graag met iemand blijven spreken, voegt Bertelkamp toe. “We hebben de modules zo afgestemd dat ze ook in direct contact blijven met de behandelaar, dus het is een goede mix van zowel face to face sessies, persoonlijke feedback en online behandelen. Daarnaast blijft natuurlijk gewoon de mogelijkheid om offline te behandelen; sommige mensen willen gewoon niets doen met een computer of telefoon.”
'Het is een goede mix van face to face, online behandelen en persoonlijke feedback'
Zowel Ford als Bertelkamp zijn trots op het ehealthaanbod bij Heliomare. Na het onderzoeken van de slaapmodule is deze beter geworden, aldus Ford. “Vaak wordt er vanuit gegaan dat als een behandeling werkt, dat hetzelfde behandelprotocol online ook zal werken. Maar het is wel belangrijk om de online behandelingen te onderzoeken op effectiviteit; hoeveel sessies moet je face to face begeleiden, voor welke mensen is het geschikt?”
Samenwerking met andere revalidatiecentra
Als Heliomare onderzoek doet, wordt er ook samengewerkt met andere revalidatiecentra in het land, vertelt Ford. “We krijgen dan ook feedback van hen, of een vraag over iets specifieks als een revalidant vastloopt.” Er is veel vraag naar en behoefte aan dit soort online middelen, vult Bertelkamp aan. “Als bekend wordt dat wij een nieuwe module gaan maken, krijg ik wel reacties van vakgenoten dat ze daar enthousiast over zijn.”
Dit zorgt er soms ook voor dat een pilotfase wat sneller doorlopen kan worden. Het onderzoeken en implementeren verloopt ook vlotter omdat je sneller het benodigde aantal deelnemers voor een onderzoek bij elkaar hebt als meerdere centra meewerken. Voor de module ‘Omgaan met beperkte belastbaarheid’ brengt dat ook een bepaalde druk met zich mee: die wordt nu in de testfase al gebruikt, vertelt Bertelkamp. “Je wil dat de module al helemaal goed staat als het door verschillende revalidatiecentra wordt gebruikt. Maar dat hij al in gebruik is, is ook leuk. Dan weet je waar je het voor doet.”
Klein begonnen met onderzoek
De onderzoeken en de ontwikkeling van eerdere modules hebben voor veel kennis en ervaring gezorgd. Zo is nu duidelijker welke stappen er doorlopen moeten worden om tot een goed product te komen, vertelt Ford. “Ik ben eerst klein begonnen en heb bij een aantal revalidanten gekeken of de slaapmodule hen hielp. Sliepen ze beter na de behandeling? Kunnen ze de behandeling volbrengen en lukt het ook om alle metingen te doen? Is het slaapdagboek bijgehouden en zijn er problemen geweest met de online werkwijze? De revalidanten vonden de module haalbaar en een aantal sliepen ook wat beter. Toen ben ik het onderzoek wat groter op gaan zetten.”
Ford deed een tocht langs alle revalidatiecentra in het land en keek met andere teams hoe neuropsychologen geschoold kunnen worden in het gebruik van online modules en het platform. “Hoe kunnen we met elkaar in afzienbare tijd deelnemers werven om onderzoek te doen? En vervolgens moesten we de bevindingen van de deelnemers vergelijken met mensen die de module offline deden. Ik was blij dat ik hulp kreeg van andere centra, want het is best een klus om dat allemaal op te zetten. Maar de module bleek goed te werken bij een deel van de deelnemers, zij gingen beter slapen of herstelden uiteindelijk van hun slaapstoornis.”
'Soms krijg je een berichtje van mensen die blij zijn dat ze mee mochten doen aan het onderzoek.'
Het hielp daarbij dat de ICT’er en ehealthspecialist die vanuit Heliomare ondersteuning bood, erg behulpzaam was, aldus Ford. “Ze was zelfs bereid om langs te gaan bij mensen die thuis vastliepen, om ze weer op weg te helpen. Zij kon me ook helpen met toegang tot data, bijvoorbeeld uit de dagboeken.”
Het is altijd spannend om na een onderzoek de resultaten te krijgen, aldus Ford. “Dat moment dat je alles invoert in de databank, je dossier en alle cijfers op orde hebt en dan kan gaan analyseren. Dan denk je wel even: ik hoop dat er nu uitkomt wat ik verwacht. Gelukkig bleek de module effectief te zijn, dat maakt het onderzoek wel leuker. Maar net als bij iedere behandeling werkt het niet voor iedereen.” “Ik heb ook wat berichtjes gehad van mensen die blij waren dat ze aan het onderzoek mee hadden mogen doen.”
Nieuwe doelgroepen
Aan plannen voor de toekomst is geen gebrek, vertellen de onderzoekers. “Het zou goed zijn om per behandeling te kijken wat er online kan en wat er face to face moet”, zegt Ford. “Maar anderzijds hebben we ook te maken met wachtlijsten en er zijn steeds meer mensen die zorg nodig hebben. Dankzij online modules hoeven zij niet de deur uit.”
En er zijn ook andere doelgroepen die mogelijk gebaat zijn bij online modules. Denk aan iemand met een cognitieve beperking, die met hulp van een ambulant begeleider aan online modules kan werken. Om de uitwerking vervolgens te bespreken met de behandelaar in Heliomare. “Als de ambulant begeleider alle technieken en online middelen kent, dan kan dat contact met de revalidant en Heliomare heel goed uitpakken.”
'Ik wil dat revalidanten zeggen: dit is van toegevoegde waarde.'
Bertelkamp wil hiernaast dat de behandelingen wetenschappelijk worden onderzocht en een positief effect hebben. “Dat revalidanten en behandelaren zeggen: dit is van toegevoegde waarde geweest, of heeft meerwaarde gehad in mijn kwaliteit van leven of welzijn. En ik wil dat behandelaren ook met plezier en gemak de behandeling hebben kunnen uitvoeren, niet alleen binnen Heliomare maar ook in de andere centra.” Beiden hopen dat zoveel mogelijk revalidanten gebruik gaan maken van de kennis en kunde die er is. “Het is altijd goed om kennis te delen en het is ook niet ons doel om dit alleen te doen”, aldus Ford.
Soms krijgen ze ook reacties van revalidanten, vertelt Ford. “Dat iemand vraagt, het lijkt wel of je mijn eigen verhaal hebt gebruikt. Zo erg herkennen ze zich in de casuïstiek in de module. Dan weten we dat ons missie om het zo persoonlijk mogelijk te maken is geslaagd. Dat ze veel herkennen en dat hen verder helpt. In mijn ogen is ehealth echt een verrijking voor de behandelingen die we geven.”
Meer weten?
Wil je meer weten over de toepassing van ehealth voor revalidanten? Lees verder op onze revalidatiepagina. Of bekijk de video die we maakten over Heliomare.
Praat je liever door met één van de Minddistricters? Stuur ons een berichtje op LinkedIn of neem contact op.
De Modules
Modules voor revalidatie, ontwikkeld door (of i.s.m.) Heliomare:
8 modules voor niet-aangeboren hersenletsel:
- Psycho-educatie niet-aangeboren hersenletsel (NAH)
- NAH en slaap-waakproblemen (onderzocht binnen promotieonderzoek M. Ford)
- NAH en omgaan met beperkte belastbaarheid
- NAH en zorg voor je naaste (onderzocht binnen promotieonderzoek V.Cox)
- NAH en prikkelbaarheid
- NAH en stemmingsklachten
- NAH en piekeren
- NAH en gedachteschema
5 modules bij pijn:
- Introductie chronische pijn
- Chronische pijn en slaap-waakproblemen
- Chronische pijn en stemmingsklachten
- Chronische pijn en piekeren
- Chronische pijn en gedachteschema
1 module gericht op preventie van decubitus voor jongeren met Spina Bifida: