Online assertiviteitstraining in groepssessies bij Pec ggz

In 2016 begon Pec ggz, een kleinschalige en gespecialiseerde instelling in het centrum van Eindhoven, met ehealth. De instelling behandelt volwassenen met psychische problemen en zag mogelijkheden in de online hulpverlening. Na een pilot bij een andere aanbieder, kwam de switch naar Minddistrict. “Inmiddels worden er twintig modules ingezet die we zelf hebben uitgekozen, meestal na wat uitproberen in de trainingsomgeving”, vertelt Myrte Moerman.

Eén van de ruimtes van Pec ggz, een kleinschalige en specialistische ggz-instelling

Blended assertiviteitstraining voor groepen

Pec ggz besloot niet alleen bestaande modules in te zetten, maar innoveerde ook het eigen aanbod. De instelling bood al een assertiviteitstraining aan; die wordt nu aangevuld met ehealth. Anouchka Krol is de bedenker van de blended training. “De training is ontstaan uit de samengevoegde ervaringen van trainers,” legt ze uit. Het bestuur van Pec ggz wilde vervolgens kijken of de training ook kon passen in het traject basis ggz in plaats van de specialistische zorg.

Omdat Minddistrict ook modules heeft over sociale vaardigheden, keek Krol naar de draaiboeken van die modules en vond overeenkomsten. “Daarom hebben we aan Minddistrict gevraagd of we een training konden maken van 25 sessies. Dat is uiteindelijk een product geworden dat speciaal voor onze praktijk geschreven is.” Inmiddels wordt er anderhalf jaar met de training gewerkt. Deelnemers hebben vooraf al een online profiel en kunnen zien hoe het programma eruitziet.

De module wordt in groepsvorm gebruikt; ook voor Minddistrict is dat nieuw.

“Het is de eerste online module die we in groepsvorm gebruiken. De overige modules worden altijd individueel ingezet. Ook voor Minddistrict is dit een nieuwe ervaring”, vertelt Krol. “Deelnemers waarderen het dat ze thuis zelfstandig aan de slag kunnen, gecombineerd met het oefenen van de vaardigheden tijdens de groepssessies, bijvoorbeeld om te leren hoe voor jezelf op te komen.” Als deelnemers ergens tegenaan lopen, kan dit getraind worden in de groep. “Ook worden er rollenspellen gedaan, en enkele oefeningen die niet in de module staan. We proberen samen met de groep uit te vogelen wat zij nodig hebben.” Deelnemers maken elke week een sessie online en in de groepsbijeenkomst wordt dit besproken.

Ook zijn er opdrachten die deelnemers zelf moeten doen, maar dit wordt niet heel streng gecontroleerd, aldus Krol. “We vragen wel waar ze tegenaan liepen bij het maken”, voegt Moerman toe. “Het is fijn als ze het huiswerk gemaakt hebben en de psycho-educatie gelezen hebben. Dan hoef je hier niet lang bij stil te staan in de groep en heb je meer tijd om het trainingsprogramma te verdiepen.”

Assertiviteitstraining nu ook mogelijk in basis ggz

De online module zorgt ervoor dat Pec ggz zelf veel minder tijd hoeft te besteden aan de training. “Dat komt door de vaste structuur die wordt aangehouden”, aldus Krol. “De gemene deler in de groep is dat iedereen moeite heeft met het communiceren over hun binnenwereld en de vaardigheden mist om hier uiting aan te geven aan de buitenwereld. Die vaardigheden proberen we te trainen.” Dat is anders dan in andere vormen van therapie, daar is minder structuur en is er minder focus op vaardigheden aanleren. “Onze assertiviteitstraining geeft houvast en overzicht, daarom past Minddistrict er goed bij.”

'Voorheen lukte het ons niet om de assertiviteitstraining aan te bieden in de basis ggz. Dat kan nu wel.'

De inzet van de online modules zorgt ervoor dat het aantal behandelminuten dat de therapeut direct aan een cliënt besteedt, afneemt. In een basis-ggz-traject heb je maximaal 850 minuten te besteden aan cliënt, legt Moerman uit. “Voorheen lukte het ons niet om de assertiviteitstraining binnen die tijd vorm te geven. Door de inzet van Minddistricts modules besparen we tijd en kunnen we de minuten nuttiger en efficiënter gebruiken, waardoor we de assertiviteitstraining nu wel kunnen inpassen in de basis ggz. Zonder dat de cliënt inhoudelijk tekort wordt gedaan.”

Door die besparing van tijd is de training nu van drie maanden teruggebracht naar twee maanden, met daarna nog twee terugkombijeenkomsten. Dat zijn acht bijeenkomsten van twee uur, legt Krol uit. Tijdens de twee terugkommomenten proberen we de deelnemers te leren hoe ze zelfstandig de aangeleerde vaardigheden kunnen gebruiken.”

Ambulante zorg voor diverse doelgroepen

Pec ggz geeft niet alleen assertiviteitstrainingen: hun doelgroep is juist heel divers. De volwassenen kampen onder andere met stemmingsklachten, angst of persoonlijkheidsproblematiek. Myrthe Moerman: “We bieden zorg in een ambulante setting, wat betekent dat onze doelgroep over het algemeen mensen helpt die nog redelijk kunnen functioneren.” Waar mogelijk wordt ehealth toegevoegd aan de behandeling. De modules Depressie, Burn-out, Dwang, de gedachtenschema’s en Paniek worden momenteel het meest gebruikt.

'Voorheen was je veel tijd kwijt aan het uitleggen van de behandeling en psycho-educatie'

Pec ggz is vooral blij met ehealth omdat het een zeer klachtgerichte behandeling kan bieden, legt Moerman uit. “Bij een burn-out bijvoorbeeld. Vroeger gaf je dan stencils mee met daarop informatie over de behandeling en wat psycho-educatie voor thuis. Je was veel tijd kwijt aan het uitleggen van de behandeling. We besparen nu veel tijd, want de cliënt kan veel informatie vooraf al online lezen.”

Vooraf bespreken van module

Pec ggz gebruikt bijna altijd een blended behandelvorm. “We bieden online modules aan, maar plannen daarnaast ook gesprekken in. Die combinatie werkt voor ons het beste. We zien dat het zelfstandig thuis aan modules werken vaak achter blijft als er weinig (online) betrokkenheid van de therapeut is”, zegt Moerman. “Het is heel nuttig om vooraf goed te bespreken hoe het online gedeelte in kan worden gezet. Al verschilt de inzet uiteindelijk altijd. Sommigen vinden het wel fijn om thuis wat werk te doen, anderen hebben dat minder.”

Pec ggz heeft een tijd geprobeerd om mensen een online zelfhulpmodule aan te bieden ter overbrugging van de wachttijd van de aanmelding tot het eerste intakegesprek. “Daar zijn we mee gestopt, omdat onze cliënten zich een beetje afgescheept voelden”, legt Moerman uit. Inmiddels worden er alleen nog begeleide modules ingezet tijdens de wachttijd; dan wordt er een behandelaar gekoppeld aan de cliënt die online betrokken is en feedback kan geven. “Dan voelt het meer als een onderdeel van het behandeltraject”.

'De combinatie van online en face to face werkt bij ons het beste'

Dit gebeurt bijvoorbeeld met de module ‘Leren ontspannen’. “Als die persoon last heeft van spanning, dan kijken we soms of die module alvast kan helpen. De module is laagdrempelig en makkelijk om zelf mee aan de slag te gaan”, aldus Moerman. “Cliënten kunnen de behandelaar een bericht sturen als ze vastlopen, dan kijkt iemand even mee. Maar het blijft maatwerk, dus dit past niet bij iedereen.”

De blended assertiviteitstraining kan inmiddels rekenen op goede feedback. De mensen die de training volgen geven onder meer als feedback dat ze het waarderen dat er veel met beeld en video gewerkt wordt, aldus Krol. “Er wordt bijvoorbeeld een probleem geschetst waar zij zich in herkennen, maar hebben moeite bij het uitleggen ervan. Door die visuele hulpmiddelen kunnen ze zich beter verwoorden.” Het is ook fijn dat deelnemers na afloop van de training nog terug kunnen vallen op de module, zegt Krol. “Het is een naslagwerk dat beschikbaar blijft voor ze, mochten ze dat een keer nodig hebben.”

Meer weten?

Ben je benieuwd hoe je een eigen groepstraining ook online kunt begeleiden? Of wil je meer weten over de inzet van ehealth in de basis ggz? Neem dan gerust contact met ons op.

Andere voorbeelden horen over hoe hulpverleners en cliënten in de praktijk gebruik maken van ehealth? Lees dan verder:

• Interview: Hoe de module Agressie twee mensen helpt om meer inzicht te hebben
• 'Goed zorgen voor een ander begint met goed zorgen voor jezelf.' Deze mantelzorger vertelt over zijn ervaringen
• Een GZ-psycholoog ouderenpsychiatrie is onderdeel van een videobel-pilot in Zeeland en vertelt hoe dat tot nu toe gaat