Portrettengalerij: de gezichten van online zorg

Achter online zorg gaan vele gezichten schuil. In deze portrettengalerij willen we je die gezichten laten zien, de diversiteit ervan, en juist hen in de spotlight zetten.

De galerij:

• Het FACT-team van Laurian
• Preventie in tijden van Corona: Mignon
• Online groepsgesprekken en 'wandeltherapie' op de poli
• EMDR via beeldbellen en gesprekken 's avonds
• Ehealth en telefoongesprekken - POH GGZ Jeugd
• 'Cliënten moeten voelen dat ze gehoord en gezien worden'
• Drukte voor POH GGZ Hannie: 'Oude angsten spelen op'
• Loopt het bij een jongere wat hoog op in huis? Dan online contact
• In 3 weken van nul tot volledig gebruik van online CRA
• 'We denken mogelijk sneller aan een online alternatief'

'We denken mogelijk sneller aan een online alternatief'

Suzanne Kruiper
GZ-Psycholoog
Reade revalidatie

In het revalidatiecentrum kregen poliklinische patiënten individuele- of groepsbehandelingen. Met de komst van het coronavirus zijn we gaan testen of we groepsbehandelingen digitaal konden doen, via videobellen. Dat is niet ideaal. De online middelen worden in de groepen nu vooral ingezet om contact te behouden en periode te overbruggen tot de afsluitende sessie in persoon. De interactie tussen de patiënten is heel anders, en ik was zeker niet altijd tevreden over wat ik te bieden had.

Voor individuele sessies werken de online gesprekken wel goed, daar is voor mijn gevoel weinig kwaliteit ingeleverd. Al heb ik nog steeds het liefst een face-to-facegesprek. Ik ben Minddistrict meer gaan inzetten. Voorheen gebruikte ik het voor de dagboeken, veilig mailen met rapportages en gespreksverslagen, en soms een module. Nu ben ik volop aan het videobellen en investeer ik wat meer tijd in de gespreksverslagen ter ondersteuning. Ik geef feedback op de modules, zoals Expert van jezelf of één van de NAH-modules. Ik probeer ook nieuwe dingen, zoals EMDR via videobellen. Het is prettig om op deze manier toch je patiënten te kunnen helpen.

Door corona is het online werken bij ons in sneltreinvaart doorgevoerd. Ik ben ook intern trainer en samen met de andere trainers had ik net een blended trainingsprogramma klaar voor onze collega’s. Dat moest dus volledig digitaal worden. We zetten nu de volgende stap, door iedereen trainingstijd aan te bieden die ze naar eigen inzicht kunnen inrichten om hun Minddistrict-vaardigheden te verdiepen. De een wil nog werken aan praktische vaardigheden met behulp van het aanbod in het e-heldenplatform, de ander wil zich bijvoorbeeld in een module verdiepen. Het is leuk om te zien dat iedereen het nu oppakt, en we ons kunnen richten op het optimaliseren van alles.

We blijven zeker online middelen gebruiken als deze situatie voorbij is. Ook denk ik dat we af en toe nog zullen videobellen, wat we voorheen niet deden. Bijvoorbeeld voor cliënten die snel vermoeid zijn en voor wie langskomen veel inspanning kost. Vanaf nu denken we mogelijk sneller aan een online alternatief.

In 3 weken van nul tot volledig gebruik van online CRA

Reinier van den Haak, GZ-psycholoog
Regiebehandelaar en projectleider BGGZ
IrisZorg Nijmegen

Tot vorig jaar gebruikten we weinig tot geen ehealth in onze behandelingen. We werken volgens de Community Reinforcement Approach (CRA), een methodiek voor de behandeling van verslaving. We willen binnen de BGGZ een inhoudelijk sterke behandeling in negen wekelijkse sessies aanbieden. Daarom werkten we al voor corona aan een online CRA-interventie. Door ehealth te gebruiken kunnen cliënten namelijk zelfstandig aan de slag, naast de gesprekken, en behouden ze ook meer regie.

Met de komst van de crisis veranderde plots de werksituatie, dus toen is de ontwikkeling van de CRA-module versneld. We waren gelukkig al ver genoeg om die vlot in gebruik te nemen. Al mijn collega’s hebben nu de beschikking over Minddistrict en de ontwikkelde CRA-content. We zijn in drie weken van amper gebruik naar volledig gebruik gegaan.

Mijn werkdagen zien er nu heel anders uit. Ik ben nog af en toe op de poli, maar ben vooral thuis aan het (beeld)bellen. Niet elke cliënt en behandeling leent zich voor beeldbellen. De kracht van ehealth ligt in het samen doorlopen van de online modules, dit kan ook telefonisch of zelfs via de chat. Het was fijn om te merken dat een deel van de cliënten ook gemotiveerd was om online aan de slag te gaan. Anderen moesten erg wennen en over de streep getrokken worden. Maar door de situatie merk je dat mensen meer doorzetten en zelf handig worden met het platform, ze moeten immers wel. En dan vinden ze het vaak ook wel interessant.

Momenteel ligt de focus vooral op de CRA-content, al wordt er ook wel gewerkt met gedachtenschema’s en schematherapie. We willen eerst dat dit goed loopt, voordat we naar nieuwe aanvullende mogelijkheden gaan kijken. We horen positieve geluiden, dat de content goed aansluit en dat het ook voor overzicht zorgt bijvoorbeeld. Hopelijk kunnen we ook snel weer kijken of we cliënten op afstand kunnen gaan zien.

We moeten gaan ontdekken hoe ehealth een goede aanvulling op de behandeling kan worden. Ik zie veel kansen. Voor mij is deze periode een bevestiging dat we inderdaad meer naar een blended werkvorm toe moeten en kunnen.

Loopt het bij een jongere wat hoog op in huis? Dan online contact

Luc Volkert, Behandelaar Jeugd
Orthopedagoog in opleiding tot GZ-psycholoog
De Waag, forensische ggz

In pre-coronatijd kwamen cliënten, doorgaans 12 tot 24 jaar oud, op de poli. De behandelingen die op de Waag worden aangeboden, zijn opgebouwd uit verschillende modules of werkboeken voor de cliënt om op maat behandelingen te kunnen bieden. Ze bestaan uit praktische vaardigheden die samen met de behandelaar geoefend worden, bijvoorbeeld om de impulscontrole te verbeteren of stress te reduceren.

Als superuser moest ik ervoor zorgen dat mijn collega’s ook met ehealth aan de slag gingen, naast de gesprekken op de poli. Momenteel werkt bijna iedereen vanuit huis en is er een minimale bezetting op de poli. De modules die we aanbieden zijn snel naar online-modules omgezet, en het beeldbellen is versneld uitgerold. Je merkt dat sommige collega’s in het begin wat huiverig zijn voor die veranderingen. Met de huidige situatie wordt het echter snel een ‘roeien met de riemen die je hebt’-verhaal. En het is ook leuk om te ontdekken wat er wel kan.

Modules die veel worden ingezet vallen onder het behandelprogramma Agressieregulatie-op-maat, bijvoorbeeld stressreductie, de gezinsmodule en beheersingsvaardigheden. Het beeldbellen valt bij de cliënten in de smaak. Je ziet ook wat meer van iemands leefomgeving. Soms laten ze hun huis zien, dat zorgt ervoor dat je een beter beeld krijgt van de omgeving van de cliënt. En het zorgt ervoor dat je alsnog goede gesprekken kan voeren en engagement kan opbouwen.

Ik hoop dat het gebruik van ehealth blijft hangen na de crisis, en daar heb ik ook vertrouwen in. Ik hoor zoveel creatieve dingen gebeuren. Van EMDR op afstand tot complete gezinsgesprekken in gescheiden huizen of kamers. Als je weet wat er allemaal kan, dan blijft het ook hangen. Het is een extra tool die we kunnen inzetten, een extra vaardigheid die er altijd is. Loopt het bij een jongere wat hoog op in huis? Dan kan er online contact gezocht worden en reiken we ze wat online middelen aan, bijvoorbeeld een ontspanningsmodule. Daar leent deze situatie zich goed voor.

Drukte voor POH GGZ Hannie: 'Oude angsten spelen op'

Hannie van den Brink
POH GGZ
ECT Tiel

Sinds 10 jaar werk ik als POH GGZ. Van huis uit ben ik sociaal psychiatrisch verpleegkundige, sinds 1986 werk ik in de psychiatrie. Het werk als POH GGZ bevalt heel goed. Er zijn korte lijnen: als ik me zorgen maak kan ik de huisarts bellen en andersom. Ook weet je in de huisartsenpraktijk veel meer van iemand dan alleen het psychische stuk. De huisarts kent immers ook het gezin en de achtergronden. Je ziet dus niet alleen ‘de klacht’ van de patiënt.

Ik werk erg veel met Minddistrict. De burnout-module zet ik bijvoorbeeld vaak in, en modules voor angstklachten en zelfbeeld. Voluit Leven is trouwens ook echt geweldig. Die module past goed bij mensen met chronische klachten. De laatste jaren zie je namelijk een verschuiving; er komen ook mensen met ernstiger problematiek naar de huisartsenpraktijk. Zelf vind ik dat heel leuk, gezien mijn achtergrond.

Nu met corona ontvang ik geen patiënten meer in mijn kantoor. Gesprekken gaan via de telefoon of met beeldbellen via BeterDichtbij. Dan kan ik ook mimiek zien en lichaamstaal. Het is trouwens veel drukker dan normaal. Mensen die al kwetsbaar zijn, worden in deze tijd nog kwetsbaarder. Oude angsten spelen weer op door onzekerheid. Ook patiënten die ooit bij mij geweest zijn nemen contact op. In principe is dat natuurlijk goed nieuws: dat ze klachten herkennen en hulp zoeken.

De ‘corona-modules’ gebruik ik veel. Die zet ik begeleid in, met feedback. Ook kijk ik elke dag of ik berichten heb in Minddistrict. Dat past bij blended werken: de therapeutische relatie is het belangrijkst, en met ehealth kunnen patiënten ook zelf aan de slag. Door goed te monitoren en snel te reageren betrek je mensen, hou je ze gemotiveerd en maken ze het ook af. De rol van ehealth binnen de contacten is belangrijker geworden de afgelopen weken. En ik denk dat dat zo blijft, ook als ik mensen straks weer face to face zie.

'Cliënten moeten voelen dat ze gehoord en gezien worden'

Johan Berg
POH GGZ
Praktijksteun Eindhoven

Het gebruik van ehealth in de praktijk is de afgelopen weken fors toegenomen, ziet Johan Berg. Waar het eerst een toevoeging was op de gesprekken, een extra middel om cliënten thuis zelfstandig mee te laten werken, wordt momenteel geprobeerd om zoveel mogelijk contactmogelijkheden te bieden.

“Met het wegvallen van persoonlijk contact, zien we dat er meer behoefte is aan extra middelen. Een groot deel van de consulten is telefonisch, en soms gebruiken we beeldbellen.” Berg zet momenteel meer ehealth in, en ook sneller. “Ik wil mensen betrokken en dichtbij houden. Daarom gebruiken we de berichtenfunctie voor vragen, dat zorgt voor laagdrempelig contact. Cliënten moeten voelen dat ze gehoord en gezien worden.” Daarbij helpt het dat Minddistrict modules heeft voor leeftijdsgroepen. “Zo is er voor ieder wat wils en dat is een meerwaarde.”

Berg was benieuwd hoe zijn cliënten op de veranderingen zouden reageren, maar het valt hem niet tegen. “Het eerste gesprek moeten sommigen een drempel over, deze cliënten willen je vaak wel even in de ogen kijken voor ze zich blootgeven. Maar iedereen lijkt er aardig in mee te gaan.” De modules die Berg momenteel veel aanbiedt, draaien om rust en ontspanning. Na een eerste gesprek bijvoorbeeld, biedt hij de ontspanningsmodule aan, of Mindfulness. “Er speelt veel in de levens van cliënten, dus het is goed om daarmee te beginnen.”

De behandelaar heeft niet het idee dat zijn gesprekken nu van mindere kwaliteit zijn, wel mist Berg de mogelijkheid om lichaamstaal te kunnen lezen. “Soms voel je dat een cliënt iets minder vrij praat omdat ze thuis zitten, met het gezin dichtbij. Dat is gewoon even behelpen.” Al met al gaat het dus best goed, vindt Berg. Als de crisis voorbij is, zal er in zijn werk weinig veranderen. “Ik was al fan van ehealth en gebruikte het veel, niemand hoefde mij nog over te halen.”

Ehealth en telefoongesprekken - POH GGZ Jeugd

Sabien IJsebaert
POH GGZ Jeugd
Praktijksteun

Ik werk voor vijf huisartsenpraktijken als POH GGZ, voornamelijk met jongeren tussen 15 en 21 jaar oud. Meestal komen de jongeren binnen met de klacht dat ze slecht slapen, en dan gaan we uitpluizen wat daarachter zit. Er komt vaak faalangst bij kijken, of bijvoorbeeld een gebrek aan zelfvertrouwen en onzekerheid.

Ik werkte altijd al blended met ehealth. Ik sprak jongeren op de praktijk en gaf ze opdrachten online; dat werkt ook goed bij deze doelgroep. De jongeren kunnen zelf aan de slag met modules of opdrachten en doen dit thuis op een vertrouwde plek. Waar ik de ene zelf aan de slag kan laten gaan, en minder feedbackmomenten plan, willen anderen juist die stok achter de deur. Soms doorlopen we op de praktijk of online een module met de ouders erbij, dat is een mooi middel om het over elkaars bevindingen te hebben.

Door de komst van corona is de behandeling nu alleen volledig online, de afspraken op de praktijk zijn nu belafspraken. Beeldbellen willen de jongeren vaak niet. Telefonisch is veiliger en meer anoniem, ze lijken hierdoor meer vrijheid te voelen. Ik merk ook dat ik hierdoor meer durf te vragen, meer durf af te tasten of dieper op een onderwerp in ga. Al denk ik soms ook, ‘als ze maar niet ophangen’, als ik een lastige vraag stel.

Sommige jongeren hebben meer last van angst en paniek door de huidige situatie. Ik bied hen daarom juist niet de nieuwe ‘corona-modules’ aan, bij het woord alleen al voelen ze angst opkomen. Ik gebruik vooral de modules Sociaal Contact, Zelfbeeld en Negatieve Gedachten. Soms loop ik samen met een nieuwe cliënt online door de screening, om te zien met wie ik te maken heb.

Mijn grootste zorg was in het begin dat we weer bij het begin moesten beginnen als dit allemaal voorbij is. Jongeren die allemaal verplicht thuis hebben gezeten, daardoor is er mogelijk spanning en agressie. Maar ik krijg er weinig berichten over, ook van ouders niet. Dat is hoopvol. Al zal ik blij zijn als ik straks mijn cliënten en hun ouders straks weer kan zien, dat is toch wel het fijnst.

EMDR via beeldbellen en gesprekken 's avonds

Emilie Smeets, GZ-psycholoog
EMDR-practitioner en schematherapeut
De Binnenplaats, Tilburg

Ik gebruikte ehealth al in mijn werk, naast de cliëntgesprekken. Ik zette modules klaar en gaf feedback. We zijn een praktijk met drie praktijkhouders en zzp’ers. Zodra de crisis naderde hebben we een plan gemaakt om over te schakelen op thuiswerken. De e-mail naar cliënten en freelancers stond klaar, we informeerden bij Minddistrict naar beeldbellen. Zo konden we meteen aan de slag. Nu werken we in de coronacrisis volledig online.

De dagen zijn minder hectisch momenteel. Nu heb ik twee tieners die zelfstandig met schoolwerk bezig zijn, dus dat scheelt. Ik zie mijn cliënten nu meer over de dag verspreid en dat vinden zij ook fijn. Ik spreek sommigen in de avond. Dat deed ik voorheen niet, omdat het te belastend is voor mijn gezin. Maar nu hoef ik niet naar de praktijk toe te fietsen en trek ik me even terug voor twee gesprekken vanuit huis. Die flexibiliteit voelt goed.

Ik ben me meer gaan verdiepen in online mogelijkheden en kreeg e-mails over webinars over schematherapie en EMDR via beeldbellen. Ik besloot het te doen, ik zat toch thuis. Ik zie, vooral bij EMDR, veel praktische en creatieve mogelijkheden voor de aanpak. Ik gebruik in mijn werk vooral enkele kleine modules, zoals Depressieve Klachten, Cognitieve gedragstherapie, Mindfulness en Beter Slapen. Ik behandel momenteel ook een cliënt die zelf de module over schematherapie doorloopt, terwijl ik me met haar op de experiëntiële oefeningen richt. Dat werkt heel goed.

Nu ik eenmaal met dit soort online dingen bezig ben, merk ik dat ik het hartstikke leuk vind. Ik mis het face-to-face-contact wel, maar ik ga de online mogelijkheden wel meer inzetten als de praktijk weer open mag. Bijvoorbeeld door de twee vaker af te wisselen. Ik ben benieuwd of het straks moeilijk wordt om deze werkwijze vast te houden. Maar ik wil uiteindelijk de juiste balans vinden.

Online groepsgesprekken en 'wandeltherapie' op de poli

Chantal van Stavel
GZ-psycholoog, poli volwassenen
GGZ Delfland

Werken op de poli is heel divers. Ik doe intakes, ik behandel mensen individueel en ik geef groepstherapie. Met een collega heb ik bijvoorbeeld een schematherapiegroep. Groepsdynamiek vind ik heel interessant: dat je ziet dat deelnemers elkaar na verloop van tijd gaan helpen. Met corona is dat nu heel erg zoeken. Moet dat via beeldbellen? Werkt dat wel? Ik heb nu toch een groep waar we videobelgesprekken mee voeren. De eerste online sessie was onwennig, maar nu is iedereen heel enthousiast. Wat denk ik erg helpt is dat deze groep in de opstartfase zit en elkaar ook al een keer in het echt gezien had; dat geeft waarschijnlijk toch een veilig gevoel.

Ik behandel ook mensen 1 op 1 via videobellen. Daarbij merk ik dat de gesprekken wat korter zijn dan voorheen. Mensen zijn zo met de huidige situatie bezig dat diepgaande, langere gesprekken er soms niet in zitten. Dat betekent aan de andere kant dat ik meer tijd over heb en dus diagnostiek kan oppakken voor mensen die op de wachtlijst staan. En ja, dat doe ik ook via videobellen.

Ik deed voor corona bijna niks met ehealth, en ik schoot eerlijk gezegd in eerste instantie in de ontkenningsfase: dat ga ik toch allemaal niet doen! Maar de mogelijkheden en alle online webinars hebben me enorm geïnspireerd. Ik ben wel gaan geloven in ehealth ja, niet alleen als extra optie bij sommige mensen, maar als geïntegreerd onderdeel van de behandeling.

Waar ik ook door verrast ben is dat ik opeens andere dingen doe, die eigenlijk heel goed werken. Zo ga ik nog steeds 1x per week naar Delft om mensen in crisis te zien. In plaats van in de spreekkamer te zitten ga ik nu buiten met ze wandelen, zodat ik meer afstand kan houden. Wat ik merk is dat mensen dit als heel prettig ervaren. Ze hoeven je niet aan te kijken, en praten makkelijker tijdens het wandelen. Die hou ik erin!

Preventie in tijden van Corona

Mignon van Iterson
Preventiewerker en trainer
Doel, GGZ Delfland

Ik werk bij Doel, een onderdeel van GGZ Delfland. Wij richten ons op preventie, zowel voor jongeren als volwassenen en daarbinnen hou ik me bezig met jeugd. Ik ben namelijk orthopedagoog van oorsprong. Normaal gesproken geef ik veel groepstrainingen aan jongeren, over lichte problematiek, bijvoorbeeld faalangst of moeite met sociale vaardigheden. Ik ben ook vaak op scholen, om gastlessen te geven aan klassen of docenten voor te lichten. Allemaal vanuit het idee om te voorkomen dat problemen zullen ontstaan.

Met de coronacrisis is dit alles stilgevallen. Momenteel hebben we dus helemaal geen groepsaanbod, terwijl dat onze core is. We moesten snel omschakelen en bedenken ‘wat doen we nu?’. Ons antwoord daarop is een online individueel aanbod: per deelnemer hebben we gekeken hoe we met ehealth een alternatief kunnen bieden, door modules klaar te zetten en die individueel te begeleiden.

Tegelijkertijd hebben we supersnel een project opgestart met online trainingen voor nieuwe deelnemers. Dat zijn we nu aan het promoten bij o.a. scholen en de jeugdgezondheidszorg. Wij kunnen jongeren met milde klachten op deze manier ondersteunen, met hulp van bijvoorbeeld de module ‘Durf meer’ of ‘Omgaan met je gevoelens’. We doen dan een intake per telefoon of videobellen en geven online feedback. Hopelijk kunnen we zo kinderen en jongeren toch helpen. Want preventie wordt snel ondergesneeuwd als de nood ergens anders hoog wordt. Maar dat wil niet zeggen dat het niet belangrijk is voor deze jongeren.

Groepsgesprekken via videobellen geven we nog niet. Daar zitten wat haken en ogen aan, en misschien is dat voor ons team gewoon nog een brug te ver. Ik zou wel meer met videobellen willen doen. Wie weet komt dat nog, de eerste weken waren voor iedereen even heftig. Het allerfijnst zou het natuurlijk zijn om ‘mijn jongeren’ weer in levenden lijve te zien. Te zien hoe ze op elkaar reageren en elkaar helpen als groep, dat mis ik het meest.

Het FACT-team van Laurian

Laurian Hafkemeijer
Klinisch psycholoog, FACT
GGZ Delfland

Afgelopen december was ik klaar met mijn opleiding tot Klinisch Psycholoog. Toen ben ik gaan werken op de FACT-afdeling van GGZ Delfland. De doelgroep vind ik erg leuk: mensen met een ernstige psychiatrische aandoening en complexe problematiek. Eind februari startte ik er, nét voordat de coronamaatregelen in Nederland aangescherpt werden. Een dubbele uitdaging dus: een nieuwe baan en omschakelen naar online werken.

Toevallig ging tijdens mijn opleiding tot klinisch psycholoog één van mijn managementopdrachten over het implementeren van ehealth. Daar kon ik nu uit putten, en de rest van het team ook. Ik heb veel van mijn collega’s stap voor stap op weg geholpen – inloggen, modules gebruiken, beeldbellen, digitaal vergaderen, etc. Het was handig dat ik dat kon, maar het komt er wel even naast je werk bij. Het is een hectische tijd. Tegelijkertijd zit ik in een heel fijn team, iedereen wilde graag leren.

Sommige van de mensen die ik behandel zijn erg ontregeld en onrustig door de situatie. En soms zijn we genoodzaakt om mensen te blijven zien in een huisbezoek; dat wordt gedegen afgewogen met het team en mensen zelf. Maar ik ben ook verrast door de flexibiliteit van mensen. Sommigen zijn heel zorgzaam naar ons toe, vragen ‘Hoe gaat het nou met jou?’. Eén mevrouw was gelijk aan de slag gegaan en maakte een tas vol kaarten, voor iedereen die wel een kaartje kon gebruiken. En ik dacht dat videobellen met mijn cliënten met psychotische klachten niks zou worden - zij kunnen erg achterdochtig zijn, wie luistert er mee, dat soort dingen. Maar dat valt reuze mee.

Het is te vroeg om in te schatten hoeveel we na de crisis online blijven doen. Vast meer dan ervoor, maar we zullen het goed moeten afwegen. Wat ik nu het meeste mis? De dynamiek op de werkvloer, mensen die gewoon even je kamer binnenstormen. Ja, daar kijk ik naar uit.

Wil jij je collega voor een portret nomineren?

Dat kan! We maken nog steeds nieuwe portretten bij. Laat ons weten wie jij nomineert, waarom, en hoe we diegene kunnen bereiken, en wellicht staat jouw collega hier straks ook op de galerij. Neem contact met ons op