Ook in de verslavingszorg wordt ehealth steeds vaker ingezet. Elske Roeleveld, beleidsmedewerker ehealth bij Tactus Verslavingszorg, vertelt hoe zij ehealth een nieuwe impuls geven in de instelling.
Voor Tactus is ehealth geen nieuw fenomeen. Al in 2005 begon de organisatie met Alcohol de Baas.nl, een volledig online programma dat werd uitgebreid naar enkele varianten zoals cannabis en gokken. “Er is uitgebreid onderzoek gedaan naar twee van deze behandelingen en deze bleken erg effectief. Er waren tussen 2005 en 2017 ruim achtduizend aanmeldingen”, vertelt Roeleveld. De module over alcohol werd destijds het vaakst gebruikt.
Nadat ehealth op een wat lager pitje kwam, wordt er nu met Minddistrict gewerkt aan een inhaalslag. Bij de verslavingsinstelling wordt altijd gekeken naar hoe ehealth geïntegreerd kan worden in de zorg, vertelt Roeleveld. Daarbij lag de focus eerst op een blended variant, maar is het doel om ook weer volledig online programma’s aan te bieden.
Verslaving de Baas
In september 2019 werd gestart met de ontwikkeling van de eerste Verslaving de Baas-modules in Minddistrict. Daarmee is de behandeling, die afgelopen jaren face to face, individueel of in een groep aangeboden werd, nu een online module. Alle ambulante medewerkers van Tactus zijn getraind om blended te gaan werken. Ze gaven de behandeling al, maar maken nu een combinatie tussen online en face to face.
"We kiezen bewust niet voor een middelspecifieke benadering omdat mensen vaak meer dan 1 middel gebruiken."
Voorheen waren de online modules middelspecifiek, vertelt Roeleveld. “Nu hebben we bewust gekozen voor een algemenere opzet.” Wie zich verder wil verdiepen kan binnen de module wel kiezen voor middelspecifieke inhoud, ook voor meerdere middelen. “Dit is omdat cliënten vaak meer dan één middel gebruiken, denk bijvoorbeeld aan roken en alcoholgebruik. Op deze manier kunnen zij makkelijker aan de slag met beide middelen en kunnen ze hier kennis over vergaren.”
Momenteel richt de middelspecifieke inhoud zich op alcohol, roken, gokken, cannabis en andere drugs. “We werken ook met onderwerpen als eet- of seksverslaving, maar deze problematiek vraagt om een andere benadering”, aldus Roeleveld.
Motivatie hooghouden
Een van de grootste uitdagingen in de verslavingszorg is het hooghouden van de motivatie van de cliënt. “Mensen moeten vaak al een drempel over om voor behandeling te kiezen, en dit gebeurt niet altijd vrijwillig. Maar onze behandeling is dat wel. Daarnaast kan iemands motivatie erg variëren, de ene dag is er meer wil dan de andere. Dat maakt het een lastig proces.”
Wat ook meespeelt is het stigma rondom het onderwerp verslaving. Cliënten hebben last van schaamte en schuldgevoel, aldus Roeleveld. “We willen eigenlijk dat het wat normaler wordt om in behandeling te gaan als je hulp nodig hebt. Daar komt veel motiverende gespreksvorming bij kijken.”
Door stigma en schaamte durven mensen soms niet naar een groepsbehandeling.
Stigma en schaamte kunnen ervoor zorgen dat mensen niet naar een groepsbehandeling willen. Daar is goed op in te spelen met online middelen. “Mensen hebben zelf de regie over hun behandeling. Ze pakken de module erbij in hun eigen tijd, hun eigen omgeving en hoeven niet naar een bepaalde locatie te komen of zich voor een groep vreemden uit te spreken als ze dat niet willen.”
Drempel verlaagd
Wat de drempel nog verder verlaagt is dat de modules van Minddistrict altijd op de telefoon doorlopen kunnen worden. “Dat vinden patiënten een meerwaarde. Ze hoeven niet naar een locatie te komen. En hoe eerder ze geholpen kunnen worden, hoe beter.” Volgens Roeleveld is van mensen met een alcoholverslaving bekend dat zij 7 jaar of langer wachten met het zoeken van hulp. “Als deze online modules ervoor zorgen dat ze zich eerder melden, dan zou dat winst zijn.”
"Mensen met een alcoholverslaving wachten lang met hulp zoeken, gemiddeld 7 jaar."
Nog steeds wordt er het meest gebruik gemaakt van de module die zich richt op alcoholverslaving. Er wordt een alcoholdagboek ingezet om bij te houden hoeveel iemand drinkt, wanneer en hoe groot de drang is. “Het bijhouden van gebruik is een belangrijk onderdeel van de behandeling. Door dit dagboek op je telefoon te hebben, is het voor de cliënt veel makkelijker om het gebruik bij te houden.”
Elske Roeleveld is beleidsmedewerker bij Tactus
Zelfhulp ter verdieping
Tactus biedt daarnaast ook al jarenlang psycho-educatie voor cliënten die behoefte hebben aan meer informatie. “Toen Tactus in 2005 online begon te werken, was deze educatie ook geïntegreerd. Daar kwamen toen positieve geluiden over terug van de cliënten.”
In de zelfhulpmodule Stof tot Nadenken is aandacht voor verschillende thema’s waar veel van onze cliënten tegenaan lopen. Bijvoorbeeld over een onderwerp als verlies en rouw. “Voor veel mensen was een verlies- of rouwervaring een aanleiding om overmatig te gaan gebruiken. We leggen dan uit wat verlies met je kan doen, dat meer mensen dit gevoel ervaren, en hoe je er op een andere manier, zonder gebruik, mee om kunt gaan.”
Deze zelfhulpmodules zijn deels tekst, maar bieden soms ook enkele oefeningen ter verdieping. “We proberen daarin dan ook wel een rode draad naar de behandeling te leggen. Heeft iemand een wijntje nodig om te ontspannen, of zorgt een sigaret voor de mogelijkheid om wat stoom af te blazen, dan sturen we iemand de zelfhulpmodule toe over manieren om te ontspannen, of over beter slapen.”
"We besteden aandacht aan thema's waar veel cliënten tegenaan lopen, zoals verlies en rouw."
Deze aanvulling op de behandeling is ook in Minddistrict verwerkt, waar de behandelaar een cliënt naar kan verwijzen. “Op deze manier laten we iemand zien waar extra informatie te vinden is. Zo zetten we een cliënt aan het nadenken, en geven we de kans tot extra verdieping, allemaal gericht op het aanleren van nieuwe gewoonten.”
Altijd een online onderdeel
Bij elke nieuwe cliënt wordt altijd een online onderdeel aangeboden, maar dit wordt niet verplicht. “We proberen een gezamenlijk doel te creëren voor het team, zowel de hupverlener als de cliënt. Dan kom je er samen.”
De collega’s bij Tactus zijn blij met de online mogelijkheden, aldus Roeleveld. “Het gebruiksgemak speelt daarbij een grote rol, bij zowel de cliënt als de hulpverlener. Het kan lastig zijn om nieuwe dingen te proberen in een organisatie, soms moet je mensen aanmoedigen om het echt te gaan doen. Daarnaast moeten mensen ook de ruimte krijgen om ermee op te starten. Maar ik hoop dat iedereen ehealth straks met een positief gevoel inzet.”
Verdere uitbreiding van online catalogus
De plannen voor de komende jaren zijn bij Tactus vooral het verder uitbreiden van de online catalogus, en het online programma integreren in de behandeling, aldus Roeleveld. “We weten dat niet al onze cliënten een programma zullen volgen dat 100 procent online is. Maar we willen wel dat elke hulpverlener ehealth kent en inzet. Het moet de gewoonte worden. En dat kost tijd.”
De ambities zijn groot en aan nieuwe plannen wordt altijd gewerkt. “We willen meer modules creëren, en ook kijken naar verschillende doelgroepen zoals jeugd, of mensen met een licht verstandelijke beperking. Een groot voordeel van ehealth is dat je de inhoud voortdurend kunt blijven ontwikkelen en teksten kan aanpassen. Daardoor werken alle hulpverleners altijd volgens de laatste inzichten.”
Meer weten?
Lees dan verder over de kansen van ehealth in de verslavingszorg.
Je mag natuurlijk ook altijd contact met ons opnemen:
Contact