Piekeren, wat is dat eigenlijk?
Piekeren wordt meestal gezien als herhaaldelijk negatief denken over gebeurtenissen die in de toekomst zouden kunnen plaatsvinden. Denken: ‘Wat als dit nou gebeurt?’ en dan daar het ergste bij voorstellen.
Piekeren kan vaak ook overgaan in het nadenken over het heden én het verleden. Rumineren staat voor herhaardelijk nadenken over de betekenis en oorzaken van problemen, gevoels en symptomen, vaak gericht op nare gebeurtenissen die je hebt meegemaakt. Veel mensen herkennen dit als ‘in het verleden blijven hangen’. Het is eigenlijk een passieve manier om met gevoelens om te gaan die normaal gesproken niet tot het oplossen van je problemen leidt.
Zowel piekeren als rumineren komt veel voor bij angst en depressie. Ze zijn dan ook lastig van elkaar te onderscheiden, want negatief denken over het verleden (rumineren) kan leiden tot negatieve gedachten over de toekomst (piekeren) en omgekeerd. Er is dus sprake van overlap tussen piekeren en rumineren.
Piekeren is die ene gedachte die in je hoofd blijft rondspoken, zich blijft herhalen en weigert om je met rust te laten.
Je kunt ‘s nachts niet slapen en ligt maar naar het plafond te staren; je twijfelt continu over je handelingen en keuzes.
De link tussen piekeren, depressie en angst
Het is gebleken dat herhaaldelijk negatief denken (HNT), zoals piekeren en rumineren, een voorbode is voor het begin en het aanhouden van angst en depressie. Kijken naar rumineren, wordt gedacht, kan een goede manier zijn om angst en depressie te voorkomen.
Om dit te onderzoeken hebben Topper, Emmelkamp, Watkins en Ehring een klinische proef uitgevoerd (gepubliceerd in Behaviour Research and Therapy 2017). De onderzoekers testten een preventieve interventie die is gericht op HNT in adolescenten en jonge volwassenen die de neiging hebben om te rumineren en te piekeren.
Minddistrict heeft samen met hoogleraar Watkins gewerkt aan een reeks innovatieve onderzoeksprojecten waarin rumineren werd behandeld met online therapie. De resultaten van dit onderzoek zijn nu bekend. Het onderzoek was expliciet gericht op het terugdringen van HNT om depressie en angst te kunnen voorkomen.
De kracht van preventie: een veelbelovend onderzoek
Twee versies van de preventieve interventie werden getest; de ene versie werd als groepstherapie aangeboden en de andere versie werd via het online platform aangeboden. Daarnaast werden deelnemers willekeurig toegevoegd aan de wachtlijst-controlegroep die geen behandeling kreeg. De hypothese: beide versies van de behandeling zouden leiden tot minder piekeren en rumineren en tot lagere niveaus van de symptomen angst en depressie. De interventies werden selectief aangeboden aan jongeren (15 tot 22 jaar) die ongewoon veel piekeren en rumineren.
De resultaten? Beide versies van de interventie leidden ertoe dat de proefpersonen minder de neiging hebben om zich bezig te houden met herhaaldelijk negatief denken en dat angst en depressie ook naar een lager niveau zakten. Bovendien hadden jonge mensen die de behandeling kregen 2,5 keer minder kans (ten opzichte van de wachtlijst-controlegroep) om in de twaalf maanden erna symptomen te vertonen van een depressie of gegeneraliseerde angststoornis.
De groepstherapie en de online behandeling verschilden niet in uitkomsten.
Online preventie lijkt even goed te kunnen werken als een persoonlijke behandeling.
Deze resultaten wijzen nadrukkelijk op het positieve effect van preventieve interventies op HNT en depressie en angst, en geven dus de potentie aan voor de klinische praktijk.
Hoogleraar Watkins wil betere interventies samenstellen met goed onderzoek. Dit helpt om de actieve mechanismen van therapie te doorgronden, zodat er betere psychologische behandelingen kunnen worden opgesteld. Wij delen deze visie en zijn blij dat we ons onderzoekstraject met hoogleraar Watkins voort kunnen zetten.
Lees het volledige artikel hier.
Meer informatie
Meer weten over hoe technologie kan helpen om gedragsverandering te bewerkstelligen? Of wil je verder praten over dit onderwerp?
Neem dan contact met ons op. Blijf ons volgen, want via deze reeks blogs delen we ons onderzoekstraject en de spannende uitkomsten die dit oplevert.