Waarom steun van collega’s essentieel is voor je gezondheid

Een goede werkplek is van belang om goed te kunnen functioneren. Die overtuiging groeit bij werkgevers, maar dat is nog niet te zien in hun daadwerkelijke acties, stelt Deloitte in het rapport ‘A tipping point? Workplace mental health and wellbeing’ uit maart 2017. Een goede werkplek is niet alleen een ergonomisch bureau, het omvat ook het geestelijk welzijn en gezondheid van mensen. Mentale problemen zoals stress en burn-out, maar ook depressie en angst, zorgen voor veel uitval van werknemers.

Er worden stappen gezet om mentale problemen op de werkvloer meer aandacht te geven, maar er is nog een lange weg te gaan. Zo bleek uit een poll van Deloitte in 2014 dat 95 procent van de deelnemers die zich wel eens ziek hebben gemeld om mentale problemen, niet het gevoel had de echte reden te kunnen melden. Het stigma leeft dus nog volop.

Sociale steun goed voor gezondheid

Psycholoog Geertje van Daalen onderzocht in Nederland hoe sociale steun, werk-thuis conflict (als stress thuis het werk verstoort of andersom) en welzijn met elkaar samenhangen. Sociale steun helpt stress te verminderen stelt Van Daalen, en dat is goed voor de gezondheid. Hoe die steun eruit ziet kan wel verschillen: vrouwen hebben door de bank genomen baat bij van steun van collega’s, terwijl mannen zich doorgaans beter voelen als ze steun krijgen van een leidinggevende.

Sociale steun helpt stress te verminderen

Het vinden van de balans tussen werk en thuis blijft voor veel mensen een uitdaging. Volgens Van Daalen zijn daarbij vooral emotionele en praktische steun belangrijk. “Aandacht en zorg, een luisterend oor of feitelijke hulp, zoals een lift als de auto stuk is. Maar ook waardering en feedback helpen mee.”

Minder goed functioneren door psychische klachten

Ook buiten Nederland zorgen problemen met de psychische gezondheid voor uitval op het werk. Zo heeft in het Verenigd Koninkrijk (VK) 1 op de 6 werknemers problemen zoals angsten, depressie of stress, schrijft het Britse Mind, een organisatie die zich inzet voor toegankelijke zorg voor mensen met psychische problemen, in een onderzoek. Hierdoor functioneren bedrijven minder goed.

Veel mensen zijn bang om dit onderwerp aan te kaarten op de werkvloer, zoals hierboven al bleek uit het onderzoek van Deloitte. Maar erover praten zorgt voor begrip en meer zelfvertrouwen bij anderen om ook te praten als er iets mis is, aldus Mind. “Als je denkt dat een collega problemen heeft, kaart dit dan aan bij die persoon.” Managers spelen hier een belangrijke rol in. “Zij kennen hun werknemers en moeten hun het gevoel geven dat er over problemen te praten is.” Signalen dat er mogelijk iets speelt kunnen uiteenlopen van een verandering in iemands gedrag, tot motivatie- of concentratieproblemen, moeite hebben met keuzes maken of vermoeidheid.

Meer praten over mentale klachten leidt ertoe dat mensen signalen eerder oppikken en er ook naar durven handelen

Ervaringen uitwisselen

Ook Van Daalen vindt dat organisaties meer gebruik moeten maken van sociale relaties op het werk, mede omdat ze zo een positieve invloed kunnen uitoefenen op het welzijn van de werknemers. “Het zit in simpele dingen, zoals de optie bieden om ervaringen uit te wisselen. Op die manier kom je erachter dat anderen tegen dezelfde dingen aanlopen en dat kan opluchten. Het gaat om bewustwording, op signalen letten, vragen wat eventueel kan helpen. Als je het niet vraagt, kan je ook niets doen.”

Nieuwe werknemers

Problemen op de werkvloer kunnen al voorkomen worden door nieuwe werknemers op een goede manier bij het team te betrekken. Nieuwelingen richten zich het liefst tot een collega op gelijk niveau voor informatie, iemand met eenzelfde functie. Zij worden als betrouwbaar gezien en de benadering is laagdrempelig, aldus onderzoek van Intelligence Group. Op veel werkplekken wordt een mentor benoemd, maar staat die te ver van de dagelijkse praktijk af om echt tot steun te zijn. Op minder dan 10 procent van de werkplekken krijgen nieuwe werknemers een buddy toegewezen.

Betrek nieuwe medewerkers direct goed, bijv. met een buddy, zodat ook zij sociale steun kunnen geven en ontvangen

Volgens Deloitte hebben niet alleen werkgevers een belangrijke rol in deze kwestie. De maatschappij en de overheid moeten samenwerking tussen werkgevers bevorderen om zo onderzoek naar de mentale gezondheid van werknemers te kunnen ontwikkelen. Zo kunnen er programma’s worden ontwikkeld om deze groep te helpen. ‘Beleidsmakers moeten zorgen dat de focus op dit onderwerp ligt en bedrijven aanmoedigen om met dit onderwerp aan de slag te gaan.’

Je collega’s steunen

Een open en zorgzame werkomgeving heeft volgens de experts dus positieve effecten op de mentale gezondheid en welzijn. Sociale steun kan stress helpen voorkomen of verminderen. En door te kunnen praten over psychische gezondheid op het werk, is het makkelijker om problemen te signaleren en vroegtijdig aan te pakken, en voor collega’s om elkaar praktisch of sociaal te ondersteunen.

Werkgevers spelen natuurlijk een cruciale rol in het creëren van een goede werkplek. Net als dat overheid en maatschappij invloed hebben. Maar ook werknemers zelf kunnen al actie ondernemen, bijvoorbeeld door stress en mentale klachten bespreekbaar te maken binnen je team. Zo kun je elkaar die sociale steun bieden. Want gewoon hard werken, wegkijken of hopen dat het overgaat zorgt niet voor betere resultaten. Naar elkaar omzien wel.

Leestips

Er is veel te vinden over sociale steun bij mentale klachten, stress en op de werkvloer. Lees bijvoorbeeld:

• blog ‘Wat doe je als je stress signaleert bij een teamlid of collega’

• folder van Mind, ‘How to support staff who are experiencing a mental health problem’

• artikel van de Britse Mental Health Foundation, ‘Supporting someone with a mental health problem’

• blog ‘5 tips om je collega te helpen bij werkstress’