Het in 2022 ingevoerde Zorgprestatiemodel (ZPM) moest de bekostiging van ggz en forensische zorg eenvoudiger maken, óók de digitale variant. Maar in de praktijk bleek de inzet van digitale zorg juist fors te dalen. En dat terwijl het model wel degelijk veel kansen biedt. Minddistricter Jolien Thunnissen dook erin en ontwikkelde een online tool om die kansen in het volle zonlicht te zetten.
In 2022 was het zover, de nieuwe bekostiging van ggz en forensische zorg werd ingevoerd: het zorgprestatiemodel (ZPM). DBC’s en zorgzwaartepakketten werden vervangen door zorgprestaties, met als doel eenvoudige regels, duidelijke nota’s en zo min mogelijk administratie. Klinkt goed. “Maar wat we zagen was dat sinds de invoering van het ZPM het gebruik van Minddistrict opeens daalde en dat potentieel nieuwe gebruikers hun plannen ‘on hold’ zetten”, vertelt Jolien.
“Als reden hoorden we vaak, ‘we hebben er geen geld meer voor’. Maar het leek ons vreemd dat het ZPM online zorg zou ontmoedigen.” Het model legt de focus op direct toerekenbare tijd, bijvoorbeeld een consult. Administratietijd wordt niet meer apart vergoed. CEO Jeanette Ploeger rekent de ‘rem’ op online zorg toe aan voorzichtigheid. “Een nieuw vergoedingenstelsel heeft veel impact op kernprocessen, zoals facturatie. Niet zo raar dat organisaties het zekere voor het onzekere nemen: als je cliënten zoveel mogelijk face to face ziet, krijg je daarvoor in ieder geval vergoeding.”
Jolien dook daarom het model in om uit te zoeken wat de mogelijkheden voor prestaties en digitale middelen zijn. Jeanette: “het uitgangspunt is, wat is de meest gunstige zorg voor cliënten. We weten dat digitale middelen de zorg kunnen verbeteren. Daarom hebben we bekeken hoe ggz-aanbieders op basis van het ZPM hun zorg blended kunnen inrichten.”
Jolien en Jeanette
Integraal Zorgakkoord (IZA) en digitalisering
De overheid stuurt aan op hybride zorg. Minister Conny Helder van langdurige zorg stelt dat digitale zorg voorop moet staan waar mogelijk en zinvol. En het Integraal Zorgakkoord (IZA) uit september 2022 benadrukt volgens Jeanette digitalisering: zorg zo dicht mogelijk bij de cliënt, digitaal waar het kan.
“Dat biedt mogelijkheden om de ggz optimaal in te richten, gecombineerd met het ZPM. Je kunt sturen op meer aandacht en eigen regie voor cliënten, op minder werkdruk en het biedt hulpverleners de mogelijkheid om cliënten beter passend te helpen.”
Zowel het zorgakkoord als de veranderde financiering geven een nieuwe impuls om over de inrichting van zorg na te denken, vindt Jeanette. ”Om een voorbeeld te nemen: niet altijd zijn 20 gesprekken van een uur, verdeeld over 20 weken, de beste aanpak. Je kunt beschikbare tijd ook anders benutten: meer korte contactmomenten aanbieden, meer handvatten op maat.”
Hoe je dat doet maakt voor het ZPM niet uit, “maar digitale zorg is hier bij uitstek geschikt voor. Je zet tijd dan effectiever in, cliënten kunnen meer zelf doen en worden uiteindelijk beter begeleid.” En een positief gevolg is dat tijd die zo besteed wordt, gunstig wordt vergoed. “Dan is het nodig om processen te veranderen, maar dat was voor ZPM ook al het geval.” Dat het ZPM zou zorgen voor minder inkomsten bij blended zorg klopt niet volgens Jolien en Jeanette. “Organisaties kunnen op basis van de IZA-afspraken hun inkomsten minimaal gelijk houden of zelfs vergroten."
In een traditioneel behandelplan krijgt een cliënt 20 uur aandacht, verspreid over 20 sessies in 20 weken. Een fulltime werkende hulpverlener heeft dan gemiddeld 27 cliënten in zijn of haar caseload en ziet gemiddeld 6 mensen op een dag.
Jolien: “Met de tool willen we mensen erover laten nadenken of deze behandeling voor elke cliënt de beste optie is. Sommige behandelingen werken veel beter wanneer je meerdere korte contacten per week hebt, in een kortere periode dan twintig weken. Een sessie van drie kwartier per week bijvoorbeeld, gecombineerd met online oefeningen en een telefonische check-up om de voortgang te bespreken”
Dat heeft ook effect op de caseload van de hulpverlener, die in dit voorbeeld meer aandacht per week geeft aan een cliënt en dus minder cliënten tegelijkertijd kan helpen. Dit kan de werkdruk verminderen. Deze behandeling is intensiever, en duurt dus minder lang. Hierdoor blijft de totale caseload gelijk. En omdat een hulpverlener intensiever bezig is met een cliënt, wordt de cliënt aangemoedigd ook actiever bezig te zijn met de eigen behandeling. “Dan heb je als cliënt misschien geen twintig uur nodig, maar ben je wellicht met achttien al genoeg geholpen. Zo kan een organisatie uiteindelijk meer mensen behandelen met dezelfde hoeveelheid hulpverleners.
In dat geval gaan de totale vergoedingen voor de organisatie omhoog, omdat er meer mensen geholpen kunnen worden, maar gaan zorgkosten per cliënt omlaag omdat er minder uren begeleiding nodig zijn.
afbeelding bij het rekenvoorbeeld
Online tool
Inmiddels heeft Minddistrict een online tool ontwikkeld die de kansen van IZA en het ZPM toont om digitale zorg ten gunste van zorgaanbieders, zorgprofessionals én cliënten in te zetten. Zorgaanbieders kunnen met deze tool aan diverse knoppen draaien en zo tot inzichten komen hoe hun bestaande processen beter in te richten zijn. “De tool is dus ook inzetbaar voor zorgaanbieders die niet met het ZPM werken. Ook zij kunnen hun zorgaanbod onder de loep nemen, met name de effecten op werkdruk en wachtlijsten.”
Concreet brengt de tool vier verbeteropties in kaart voor betere inzet van tijd per cliënt:
- Verkorten van wachtlijsten
- Verminderen van werkdruk
- Vergoeding per clienttraject
- Gelijkblijvende of hogere inkomsten van de organisatie
Om die opties te benutten is blended zorg en een digitaal platform wel nodig, zegt Jeanette. “Korte consulten kun je natuurlijk ook telefonisch doen. Maar als je het korte contact gebruikt voor feedback op een digitale interventie, waar de cliënt zelf aan heeft gewerkt, voegt het contact inhoudelijk meer waarde toe. Je leert meer over je cliënt, hebt meer gegevens tot je beschikking; die inzichten gebruik je om de behandeling te verbeteren. En de cliënt heeft veel meer in te brengen.”
Je kunt zorg verbeteren door tijd die je direct aan cliënten besteedt anders in te delen
Jolien gebruikt de tool inmiddels standaard bij organisaties die zich nieuw bij Minddistrict aanmelden. “Met de tool kun je concreet aantonen hoe processen door de inzet van ehealth veranderen. Dat je zorg kunt verbeteren door tijd die je direct aan cliënten besteedt anders in te zetten.” Bij organisaties die al met Minddistrict werken kan dat ook, maar dat vergt wel een nieuwe aanpassing van processen. Daar is eerst draagvlak voor nodig binnen de organisatie, zegt Jeanette.
“Vanuit Minddistrict kunnen en willen we zo’n vernieuwing van processen niet alleen realiseren. Wij leveren een onderdeel van blended zorg. Maar als het gaat om het helpen van organisaties met de herinrichting van zorgpaden en processen, dan heb je ook andere kennis nodig. Daarom werken we inhoudelijk samen met partners zoals Voorts, die deze expertise hebben. Want de daadwerkelijke uitrol vergt meer dan een online platform ‘even’ inzetten.”
Meer weten?
Wil je verder van gedachten wisselen met één van onze collega's over wat het zorgprestatiemodel en het integraal zorgakkoord kunnen betekenen? Daar staan ze zeker voor open! Vind ze op LinkedIn, via onze pagina, of stuur een bericht met het contactformulier.
"Vragen naar de business case van ehealth is een beetje als vragen wat de business case is van een wc." Nee, dit citaat is niet van ons. Wil je toch nadenken over hoe jij je case voor ehealth kunt maken? Lees meer over businesscases
Dit is een ingekorte, aangepaste versie van het interview dat in ICT&Health Magazine 01/2023 verscheen