Weg uit de verslaving

Voor wie zijn de modules bedoeld?

Volwassenen die in behandeling zijn voor middelen- en/of gedragsverslaving.

Wat is de inhoud?

In samenwerking met ervaringsdeskundigen en behandelaren hebben we 8 korte en motiverende modules ontwikkeld. Als hulpverlener kan je samen met je cliënt kijken naar welke module op welk moment ingezet kan worden. Op deze manier kan de combinatie van modules er voor ieder persoon anders uitzien.

In iedere module staan de volgende elementen centraal: 1) destigmatisering, 2) de cliënt kan zelf uit verschillende oefeningen kiezen, 3) positieve psychologie en 4) motivatie. Ook bevat iedere module video’s van ervaringsdeskundigen die hun ervaringen delen.

Meer informatie over de losse modules vind je hieronder.

Waarop is de module gebaseerd?

De modules zijn ontwikkeld door Martine Eising en Lotje van Hees, Intervention Developers bij Minddistrict, in samenwerking met ervaringsdeskundigen en behandelaren van Novadic-Kentron en Tactus. De modules bevatten ook video's van ervaringsdeskundigen.

In het kort:

• Set korte, motiverende modules
• Met elkaar te combineren op basis van cliëntbehoefte
• Voor zowel middelen- als gedragsverslaving
• Diverse dagboeken

Meerdere modules, kort toegelicht

'Weg uit de verslaving' is niet 1 lange module, maar bestaat uit meerdere korte modules, sommige met een versie voor gedragsverslaving en een versie voor middelenverslaving. Sommige voor beide. Door deze opzet is het voor hulpverleners mogelijk om samen met hun cliënt precies die onderwerpen te kiezen en te combineren waar de cliënt het meeste behoefte aan heeft.

• Breng je verslaving in kaart (2 varianten)
• Pak je verslaving aan (2 varianten)
• Omgaan met trek
• Op naar je nieuwe leefstijl
• Vind je motivatie
• Omgaan met anderen
• Een positiever zelfbeeld

Ook beschikbaar:

• Crisissignaleringsplan bij verslaving

Breng je verslaving in kaart

Deze module met psycho-educatie over verslaving. Hier wordt in een animatie uitgelegd hoe het beloningssysteem in de hersenen werkt en vertellen ervaringsdeskundigen in video’s over hun verslaving. Ook is er informatie te vinden over verschillende middelen- of gedragsverslavingen. Er wordt aangeraden te beginnen met deze module, zo is vanaf het begin van de behandeling duidelijk wat er in het lichaam gebeurt.

In hoofdstuk 2 krijgt de cliënt uitleg over de functieanalyse en een oefening hierover die je als behandelaar samen met de cliënt kan maken. De module sluit af met een dagboek met een G-schema; deze kan ingevuld wanneer de cliënt dat wil.

• Bestaat in een versie voor middelenverslaving
• Bestaat in een versie voor gedragsverslaving

Pak je verslaving aan

Deze module is gebaseerd op Cognitieve gedragstherapie (CGT). Eerst wordt psycho-educatie gegeven over de invloed van gedachten op gedrag. Hierna gaat de cliënt zelf aan de slag: welke niet-helpende gedachten hebben ze? Hoe dagen ze deze uit? Ten slotte wordt aandacht besteed aan triggers: wat zijn het? Hoe ga je ze uit de weg? Deze module heeft ook een dagboek: het uitdaagschema.

• Bestaat in een versie voor middelenverslaving
• Bestaat in een versie voor gedragsverslaving

Omgaan met trek

Helemaal voorkomen dat je trek krijgt is onmogelijk, daarom helpt deze module bij het leren omgaan met trek. De module start met uitleg over trek door middel van een afbeelding die trek met een golf vergelijkt. Daarna wordt aandacht besteed aan herkennen en kan (optioneel) de bodyscan gedaan worden. Er is een dagboek beschikbaar, waarin trekmomenten bijgehouden kunnen worden en in een grafiek getoond worden; zo ziet de cliënt hoe de sterkte van de trek langzaam afneemt.

In hoofdstuk 2 zitten oefeningen over hoe om te gaan met trek, zoals gevoelssurfen, afleiding zoeken, 3 minuten ademruimte, hulp van een ander vragen en meer. De module sluit af met een ‘als, dan’ plan voor lastige situaties.

Te gebruiken bij zowel middelen- als gedragsverslaving

Op naar je nieuwe leefstijl

Deze module helpt bij het doorvoeren van kleine veranderingen die, stapje voor stapje, tot een gezondere leefstijl leiden. Hoofdstuk 1 legt uit hoe een gezonde leefstijl eruitziet voor: eten, bewegen, slapen, ontspannen en roken. Hierna gaat de cliënt aan de slag; ze kunnen kiezen met welke onderwerpen ze aan de slag willen, krijgen hier tips over en kunnen een als-dan plan maken. Ten slotte krijgt de cliënt een dagboek; dat helpt bij het volhouden van de gezonde veranderingen.

Te gebruiken bij zowel middelen- als gedragsverslaving

Vind je motivatie

Deze module is bedoeld om een motivatieboost te geven. Hij kan aan het begin van de behandeling ingezet worden, maar ook halverwege of richting het einde. Door de module heen wordt duidelijk gemaakt dat het onmogelijk is om altijd gemotiveerd te zijn, dit hoort erbij. De module begint met uitleg over intrinsieke motivatie, waarna uit meerdere oefeningen die gebaseerd zijn op motivational interviewing gekozen kan worden.

Vervolgens krijgt de cliënt oefeningen over extrinsieke motivatie: wie of wat kan ze motiveren? Het laatste hoofdstuk gaat over omgaan met tegenslag: ook dit hoort bij het leven, maar je kan ermee om leren gaan.

Te gebruiken bij zowel middelen- als gedragsverslaving

Omgaan met anderen

In deze module brengt de cliënt zijn of haar sociale netwerk in kaart, leert hoe afstand te nemen van mensen die niet goed voor ze zijn en gaat aan de slag met het versterken van het sociale vangnet: hoe versterk je een band? En hoe maak je nieuwe vrienden? Onderwerpen als vertrouwen, assertiviteit, emoties, grenzen stellen en middelen weigeren komen hierbij aan bod door middel van korte oefeningen en video’s.

De module is zo ingericht dat, naar behoefte van de cliënt, verschillende hoofdstukken uitgezet kunnen worden: bijvoorbeeld het hoofdstuk over ‘afstand nemen van anderen’ als dit op dat moment niet nodig is.

Te gebruiken bij zowel middelen- als gedragsverslaving

Een positiever zelfbeeld

Een negatief zelfbeeld kan het herstel van verslaving in de weg staan. In deze module kunnen cliënten daarom aan de slag met hun zelfbeeld. Eerst leren cliënten hoe zelfbeeld en verslaving invloed op elkaar hebben. Vervolgens gaan ze oefenen met het verbeteren van hun zelfbeeld door zichzelf eerst te vergeven en het verleden te accepteren. De focus verleggen naar waar ze invloed op hebben. Hierna kunnen ze aan de slag met positieve en sterke eigenschappen ontdekken door positieve ervaringen te onderzoeken en het vragen aan anderen. De module wordt afgesloten met dankbaarheid en positieve zelfspraak.

In de module komen video's van ervaringsdeskundigen voor herkenning en hoop en video's van een behandelaar voor extra uitleg.

Te gebruiken bij zowel middelen- als gedragsverslaving

Deze modules kwalificeren niet als medisch hulpmiddel onder de Wet op Medische Hulpmiddelen.

Ook beschikbaar: crisissignaleringsplan bij verslaving

In Minddistrict kunnen cliënten ook een plan maken. Voor mensen die een verslavingsbehandeling volgen hebben we het 'Crisissignaleringsplan bij verslaving' gemaakt. In dit plan wordt voor iedere fase (groen, oranje en rood) uitgevraagd waar mensen aan merken hoe het gaat, wat ze kunnen doen, hoeveel trek en spanning ze hebben, wat anderen merken en wat anderen kunnen doen. De cliënt kan dit plan zien op de homepagina, en telkens aanpassen naar nieuwe inzichten.