Werkdruk en uitval in de zorg te lijf

Hoewel we een paar jaar verder zijn, is het erg waarschijnlijk dat er aan deze situatie nog niets veranderd is. Er zijn dan ook vele oorzaken voor dit probleem, die lang niet allemaal op korte termijn op te lossen zijn. Maar wat kun je dan wel doen? Precies daar gaat deze pagina over!

Hoe kunnen we mensen die in de zorg werken helpen in balans te blijven?

Vrijblijvend gesprek of advies?

Neem contact op

Over de oorzaken van werkdruk in de zorg

Waarom is juist in de zorg de werkdruk zo hoog, met alle gevolgen voor gezondheid van dien? De redenen zijn divers en complex, maar de volgende oorzaken spelen een rol.

Ten eerste is er sprake van personeelstekort. De zorgvraag groeit, onder meer onder druk van de vergrijzing. Maar het aantal mensen dat wordt opgeleid tot zorgverlener stijgt niet mee. Er zijn, kortom, te weinig mensen om het werk te doen. Er wordt gevochten om zorgpersoneel. Dat herkennen ook GGZ-instellingen: zij loven soms zelfs bonussen uit voor GZ-psychologen of psychiaters als die bij hen komen werken, met wisselend resultaat. Het effect van veel werk dat door weinig mensen gedaan moet worden is een grotere werkdruk.

Werken in de zorg is twee keer zo vaak emotioneel belastend dan gemiddeld

Daarnaast is zorgwerk veelal emotioneel werk. Volgens het CBS noemt meer dan een kwart van de werknemers het werk 'emotioneel veeleisend'. Dat is ruim twee keer zo vaak als gemiddeld. Zorgt dit dan voor een grotere druk? Jazeker, emotioneel werk kan veel van je vergen, en zorgt voor een grotere belasting. Ook kennen zorgverleners vaak een grote mate van verantwoordelijkheidsgevoel. Je weet dat als jij je bijvoorbeeld ziek meldt, je collega's nóg harder moeten lopen, en dat je je patiënten of cliënten mogelijk 'in de steek laat'. Ook dit kan bijdragen aan een groter gevoelde werkdruk.

Dan hebben we ten slotte nog de administratielast waar veel zorgmederwerkers over klagen, de lage mate waarin ze zelf hun werk kunnen indelen, en andere werkomstandigheden zoals onregelmatige werktijden. De oorzaken zijn dus divers.

Druk op het werk én naast het werk

Emotioneel werk kan veel van je werken, stelden we zojuist vast. Niet alleen op je werk: als mensen thuis zijn, is niet gelijk de druk van ketel. Mensen die in de zorg werken zijn bijvoorbeeld vaker mantelzorger dan mensen in een andere beroepsgroep. Zo'n 44% van de mantelzorgers in Nederland werkt in de zorg of heeft in de zorg gewerkt, blijkt uit cijfers van Zorg voor Beter.

44% van de mantelzorgers werkt in de zorg of heeft in de zorg gewerkt.

Tegelijkertijd is het geen onbekend feit dat mantelzorgers vaak (langdurig) overbelast zijn. Mantelzorgers die zeer intensief of langdurig hulp verlenen geven de kwaliteit van hun eigen leven gemiddeld maar een 4,7 als rapportcijfer. Reden genoeg dus om aandacht te schenken aan duurzame inzetbaarheid in de zorg.

Duurzame inzetbaarheid in de zorg

Wat is 'duurzame inzetbaarheid' en waarom moeten we er aandacht voor hebben? Als je iemand duurzaam wil inzetten, wil dat zeggen dat je er alles aan doet om die persoon zo lang mogelijk en zo gezond mogelijk aan het werk houdt. Dit is juist van belang in een werkomgeving waarin mensen onder druk staan, zoals door personeelstekort en vergrijzing, die ook onder zorgpersoneel toeslaat. Want als je mensen níet ondersteunt, heb je kans dat ze met ziekte uitvallen of zelf weggaan. En behalve dat dat in menselijke zin onwenselijk is, rijst tegelijkertijd de vraag: wie gaat dan hun werk overnemen?

Nu klinkt het mooi, iemand zo lang mogelijk en gezond mogelijk aan het werk houden. Maar hoe doe je dat? Maar hoe bereik je duurzame inzetbaarheid?

Werkgelukdeskundige: werkgeluk voorkomt uitval

Recent is er veel aandacht voor werkgeluk, als onderdeel van vitaliteit en duurzame inzetbaarheid. Eén zo'n 'voorvechter' van werkgeluk is Maaike de Haan, arbeids- en organisatiedeskundige en eigenaar van DHCwerkt. Zij begeleidde veel mensen die uitvielen op hun werk, vertelde ze in een interview. 'Ik heb nog nooit iemand gesproken die zei: ik heb veel werkdruk. Ze beginnen over hoofdpijn of andere medische klachten.' Pas als het misgaat komt werkgeluk, wat je drijft en waar je plezier uit haalt aan bod, zegt ze. 'Dan vinden mensen het heel moeilijk om antwoord te vinden op deze vragen.'

Mensen vallen uit met hoofdpijn of andere medische klachten, maar daar kan werkdruk aan ten grondslag liggen.

Werkgeluk is dus vaak ver te zoeken bij mensen die uitvallen, maar werkt het dan ook andersom? Vallen mensen die gelukkig zijn in hun werk minder uit? 'Er zijn zeker situaties van uitval te voorkomen,' stelt De Haan. Als je mensen regelmatig over hun werk laat nadenken, maken ze mogelijk andere keuzes en roesten ze niet vast in een baan, voegt ze toe.

Wie lekker in z'n vel zit op het werk, is meer in balans. Dat is het idee. 'Kom niet pas in actie als het al misgegaan is,' zegt De Haan. 'Een volwassen gesprek faciliteert al een boel. De arbeidsrelalatie wordt zo onderhouden.' De Haan geeft ook trainingen en coaching om mensen en bedrijven hierbij te helpen.

Vitaliteitsprogramma als oplossing?

Behalve werkgeluk en voldoening uit je werk, zijn er nog meer factoren die een rol spelen bij vitaliteit. Fysieke gezondheid en leefstijl, bijvoorbeeld. Iets gezonder eten of wat meer bewegen kan een grote rol spelen bij hoe iemand zich lichamelijk en geestelijk voelt. Of denk aan goed slapen: als je mensen die regelmatig minder goed slapen kunt helpen beter te slapen, bijvoorbeeld door technieken uit cognitieve gedragstherapie, vergroot dit de draagkracht en hebben ze meer energie. Voor mensen die het lastig vinden om na het werk niet alleen uit te rusten maar ook weer op te laden, bijvoorbeeld omdat ze veel piekeren, kan het helpen om te oefenen met ontspannen.

Meer bewegen kan bijdragen aan vitaliteit

Al deze dingen bij elkaar, afgestemd op iemands persoonlijke situatie, kan een groot effect hebben op iemands inzetbaarheid. Ironisch genoeg zijn het vaak de dingen als gezond koken en eten of letten op je slaap, die snel naar de achtergrond verdwijnen wanneer je het druk hebt. Terwijl ze juist dan belangrijk zijn.

Gedragsverandering is moeilijk, ook voor zorgpersoneel. Dus laten we mensen ermee helpen.

Tegelijkertijd zijn het zaken waarvan we vinden dat iedereen dat voor zichzelf gewoon moet kunnen regelen. Iedereen weet je toch dat je gezond moet eten? Nou dan! Maar vergeet niet, gedragsverandering is moeilijk. En al een beetje hulp, uitleg of coaching, online of niet, kan iemand de juiste richting op helpen. Het heeft echt nut om mensen te ondersteunen in hun vitaliteit.

Vitaliteitsprogramma's zijn natuurlijk ook weer geen wondermiddelen. Als er structurele problemen zijn, dan is het natuurlijk nodig om die op te lossen. Maar door het bevorderen van vitaliteit en veerkracht help je wel je collega's om beter in balans te blijven. Dit leidt tot minder uitval, en dat heeft dan weer een positief effect op de rest van het personeel.

Hoe zet je de stap?

Werken aan preventie, werkgeluk en vitaliteit bij je medewerkers kan op veel manieren: via een externe coach, via je arbodienst, in groepssessies of als zelfhulp. Het enige wat wij erover kunnen zeggen is dat ook deze gedragsverandering prima ondersteund kan worden met Minddistrict. Minddistrict wordt al jaren ingezet in de zorg, om cliënten en patiënten te ondersteunen in het maken van een gedragsverandering. Dus waarom ehealth niet ook inzetten voor zorgpersoneel?

Er zijn diverse mogelijkheden om dit te realiseren. Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek of advies.

Contact opnemen

Of lees verder over de inzet van Minddistrict door arbodiensten