De kansen van hybride zorg moeten meer worden benut, zo staat te lezen in het Integraal Zorg Akkoord (IZA). Dat vraagt om ‘omdenken’: hoe kunnen organisaties in hun zorgpaden fysieke en digitale zorg goed combineren? De revalidatiesector slaat daarvoor de handen ineen: Heliomare, Libra en de afdeling revalidatie van het UMC Utrecht vertellen hoe zij ehealth inzetten en daarin samenwerken.
V.l.n.r. Guido Limburg, Karin van Leeuwen, Linda Schoone en Ralph Bouman
“Nu de vraag naar digitalisering in de zorg steeds groter wordt, heeft Heliomare de keuze gemaakt om daar Minddistrict voor te gebruiken,” vertelt Linda Schoone, manager behandelcentrum specialistische revalidatie bij Heliomare. “Wij zijn van plan om de hele patiëntreis – waar mogelijk – te digitaliseren.”
Het revalidatiecentrum start bij het begin: patiënten krijgen een welkomstmodule zodat ze direct bij aanvang van hun behandeling al kunnen wennen aan digitaal contact. Na de welkomstmodule biedt Heliomare zelfhulpmodules aan, die patiënten zelf kunnen volgen tijdens de wachtperiode tot de start van hun behandeling. Schoone: “het liefst bieden we al specifieke modules aan die gericht zijn op de diagnose van de patiënt.”
Hybride werken in medisch specialistische zorg
“We krijgen steeds vaker vragen uit de hoek van de medisch specialistische zorg over hoe wij, met het minddistrict platform, kunnen bijdragen aan het organiseren van hybride zorg,” vertelt Ralph Bouman, adviseur ehealth. Zowel in revalidatie als bij ziekenhuis is er meer aandacht voor het ‘totale plaatje’: voor de lichamelijke én mentale kant.
‘Not invented here’ maakt plaats voor ‘proudly copied from’
“Met name in revalidatiezorg worden patiënten multidisciplinair behandeld. Bijvoorbeeld door ergo- en fysiotherapeuten, de revalidatiearts, maar ook psychologen en maatschappelijk werkers. Hybride werken moet je dus ook vanuit die verschillende disciplines ondersteunen.” Minddistrict werkt daarvoor samen met de revalidatiecentra, maar de centra doen dat ook onderling.
“Wat we zien is dat organisaties met elkaar meedenken en goede voorbeelden van elkaar oppakken en gebruiken. Het 'not invented here’-syndroom heeft plaatsgemaakt voor ‘proudly copied from’.”
Samen STOZ aanvragen: ‘delen bespaart kosten en schaarse tijd’
Niet alleen goede voorbeelden worden gedeeld, maar ook interventies. Op het platform van Minddistrict hebben onder meer Libra en Heliomare zelf interventies en modules ontwikkeld, met hulp van het content managementsysteem (CMS). Die gebruiken ze in de zorg naar hun eigen revalidanten, maar ze kunnen ze ook aanbieden aan andere organisaties.
Bij Heliomare zijn ze bij met deze coöperatieve houding in de revalidatiezorg. De instelling heeft zelf inmiddels ook veel zelf ontwikkelde modules op het platform van Minddistrict gedeeld. “Het wiel hoeft niet opnieuw te worden uitgevonden,” benadrukt Schoone. “Bovendien bespaart het kosten en schaarse tijd in de zorgverlening. We hebben deze werkwijze ook besproken binnen Revalidatie Nederland (RN) en alle aangesloten centra zijn positief over deze manier van kennisdeling. We nemen dit ook mee in de aanvraag voor de Stimuleringsregeling Technologie in Ondersteuning en Zorg (STOZ). Die aanvraag doen we samen met nog drie andere revalidatiecentra.”
Zelf kiezen voor fysieke of digitale afspraken
Net als Heliomare werkt Libra, specialistische revalidatie en audiologische zorg in Brabant en Noord- en Midden-Limburg, met een welkomstmodule. Iedere nieuwe patiënt krijgt bij aanmelding tot Minddistrict. Nog voor de eerste afspraak staat er een welkomstmodule klaar. “Daar wordt goed gebruik van gemaakt,” vertelt Karin van Leeuwen, projectleider ehealth, digitalisering en cliëntportaal.
En ook Libra heeft zelf interventies ontwikkeld voor een aantal hybride zorgpaden. “Dit gaat bijvoorbeeld om tinnitus (oorsuizen), arbeidsexpertise of een gedeelte van het traject bij chronische pijn,” schetst Van Leeuwen. “Naast modules hebben we beeldbellen en de chatfunctie in het hybride zorgpad geplaatst. We hebben in sommige gevallen fysieke consulten kunnen vervangen door een digitaal consult. Het voordeel van beeldbellen is dat naasten of andere partners in het zorgnetwerk eenvoudig kunnen deelnemen aan het consult.”
‘Iedere revalidant krijgt een welkomstmodule. Daar wordt goed gebruik van gemaakt.’
In 2025 gaat Libra live met een nieuwe EPD (Nexus) en cliëntportaal (Funatic). Revalidanten kunnen in het portaal zelf kiezen tussen fysieke of digitale afspraken. "En die keuze is op ieder moment ook weer aan te passen als dat wenselijk is. Al die digitale keuzemogelijkheden worden opgenomen in onze zorgpaden,” legt Van Leeuwen uit.
“Zes digicoaches ontwikkelen nu ‘Libra modules’ om op Minddistrict te zetten. We hebben in totaal nu 20 eigen interventies ontwikkeld, zoals recent ook de ‘uit zorg-module'.” Libra blijft inzetten op het zelf ontwikkelen, vertelt ze. “We gaan hierin samenwerken met andere revalidatiecentra. Alle goede voorbeelden en expertise die de centra hebben wanneer cliënten uit zorg gaan worden hierin gebundeld.”
Eerste stappen voor UMCU
De afdeling revalidatie, fysiotherapiewetenschap & sport van het UMC Utrecht heeft ook de eerste stappen gezet in hybride werken. Zij startten met patiënten in een poliklinische revalidatiebehandeling die worden begeleid door maatschappelijk werk. “Inmiddels zetten we Minddistrict ook in bij patiënten die door onze psychologen worden gezien,” vertelt Guido Limburg, teammanager Neurorevalidatie, divisie hersenen, revalidatie, fysiotherapiewetenschap en sport (RF&S) bij het UMCU. “Het is ons doel om ehealth onderdeel te laten zijn van onze reguliere revalidatiebehandeling, geïntegreerd in de zorg dus. Niet alleen als een aanvulling op behandeling, zoals het eerder wel werd gezien.”
Het implementeren van de nieuwe werkwijze kost wel wat tijd en aandacht. “Twee behandelaren hebben extra tijd vrijgemaakt om het team te ondersteunen en te begeleiden bij dit verandertraject. En het vraagt ook omdenken van de patiënten. De mix van digitale en fysieke zorgverlening is goed mogelijk, maar voor sommigen is dat even wennen,” vertelt Limburg. “We horen steeds vaker van zowel behandelaar als patiënt dat ze deze manier van zorg fijn vinden. Patiënten zeggen het met name fijn te vinden op een zelfgekozen moment aan de slag te kunnen met de modules die voor hen zijn klaargezet.”
Bekostiging in de revalidatiezorg
Een aspect om te verbeteren is volgens Limburg de bekostiging. “De add-on ‘telemonitoring’ is een stap in de goede richting, maar dat is wat ons betreft nog niet voldoende om behandelplatforms zoals Minddistrict rendabel te kunnen inzetten. Er is een manier nodig om deze programma's op patiëntenniveau te bekostigen.”
Of het nu gaat om het samen ontwikkelen van interventies, het delen van voorbeelden en use cases of het gezamenlijk aanvragen van subsidie: de samenwerking in de revalidatiesector brengt hybride zorg de zorgpaden in.
Meer weten
Als je opmerkingen of vragen hebt, of gewoon verder wil praten, dan komen we graag met je in contact!
Ik neem contact op
Verder lezen over ehealth en revalidatie?
- Eerder interviewden we 2 onderzoekers bij Heliomare
- Lees verder over de digitale reis van Libra
- Over de koppeling tussen Telerevalidatie en Minddistrict
Als je meer wilt weten over STOZ:
- Nieuwsbericht over de subsidieregeling
- Stoom je klaar voor een aanvraag met het STOZ Startpakket